Хөмүр-даш, электри энергиязының, коммунал ачы-дузазының өртектери сөөлгү чылдарда дүрген өзүп турар. Чурттакчы чонну одаар чүүл, электри энергиязы болгаш коммунал ачы-дузазы-биле хандырып турар организациялар өртектерни канчаар тургузуп турарын хынап, чөптүг тарифтерни санап үндүрүп, доктаадыр албан чери Тыва Республиканың тарифтер талазы-биле албан чери болгу дег.
Бөдүүн кижилер, бистер, бо албан черин өртектерни шын санап үндүреринге болгаш доктаадырынга чоннуң эрге-ажыктарын ооң эрге-хүлээлгелеринде айыткан негелделер езугаар камгалап турар албан чери деп идегеп турарывыс чугаажок. А бо албан чери өртектер тургузарда, чоннуң эрге-ажыын бичии-даа камгалавайн турар дээрзи Тыва Республиканың Ийиги ажык шуулганынга хөй-ниитиге билдингир апарган. Шуулганның ажылынга келген хөй-ниити организацияларының төлээлери, хамаатылар, шуулганның ажылын чырыдып турган журналистер ону дыңнааш, пат-ла кайгап кааннар.
Тарифтерни доктаадырда, Тыва Республиканың тариф албан чери өртектерни тургузар дугайында хоойлужудулганың үндезиннерин сагып турарын республиканың прокуратура ажылдакчылары хынааш, чуртталга-коммунал адырында ажылдап турар организацияларның тургускан тарифтерин, чогуур методиктиг сүмелерни сагывайн, кандыг-даа хыналдалар чокка Тыва Республиканың тариф албан чери доктаадып турганын илереткен. Чижээлээрге, электри энергиязының тарифтерин доктаадырда, «Тываэнерго» акционерлиг ниитилелдиң социал хереглелдеринге үндүрген акша-хөреңгизин болгаш чигзинчиг өрелер дээш өске-даа чамдык чарыгдалдарын Тыва Республиканың тариф албан чери хүлээп көрген болган. Ол чарыгдалдарның тарифтер тургузарынга чөптүг азы чөптүг эвезиниң дугайында эксперт түңнелдеринде айытпаан, чарыгдалдарны бадыткаан кандыг-даа документилер тывылбаан.
Тыва Республиканың өнчүзүнге хамааржыр электри четкилерин болгаш объектилерни септээринге «Тываэнерго» акционерлиг ниитилелдиң үндүрген чарыгдалдарын бадыткаан документилер база тариф херээнде чок болган. Бистиң республикага электри энергиязының өртээниң улгадырынга чөптүг эвес салдарлыг болган, сан-чурагайлар болгаш документилер-биле бадыткаттынмаан өске-даа чарыгдалдар прокурор хыналдаларының үезинде илерээн.
«Кызылская ТЭЦ» акционерлиг ниитилелдиң 2015 чылда тарифтериниң чүү хире үндезиннииниң хыналдазының үезинде ол чылын 293 124 муң рубльди одаар чүүл садып алырынга үндүрген болган, а эксперт түңнелдери-биле алырга, 2015 чылда 256 742 муң рубльге одаар чүүлдү херек кырында садып алганы илерээн. Мындыг янзылыг документилер-биле бадыткаттынмаан чигзинчиг чарыгдалдарның салдары-биле «Кызылская ТЭЦ» акционерлиг ниитилелдиң экономиктиг бадыткал чок орулгалары 36 382 муң рубль болган.
«Кызылская ТЭЦ» акционерлиг ниитилелдиң экономиктиг бадыткал чок орулгаларын, тарифтерин доктаадырда, Тыва Республиканың тариф албан чери хынаваан, ол чүүл чылыг өртээниң улгадырынга база багай салдарлыг болганы чугаажок.
Россия Федерациязының Чиңгине прокуратуразының Сибирь федералдыг округта эргелели-биле кады Тыва Республиканың прокуратуразының Тыва Республиканың тарифтер талазы-биле албан черинге эрттирген хыналдазының түңнелинде ачы-дуза дээш өртектерни (тарифтерни) бо албан чери барымдаа чокка өстүр санааны илерээн. «Тываэнерго», «Тываэнергосбыт», «Кызылская ТЭЦ» акционерлиг ниитилелдерниң, «Управляющая компания ТЭК» ТР-ниң КУБ-туң, «Водоканал» КХН-ниң тарифтеринче Тыва Республиканың тарифтер талазы-биле албан чериниң кииргени экономиктиг бадыткал чок чарыгдалдары ниитизи-биле 305, 22 миллион рубль болган.
Тыва Республиканың Ийиги ажык шуулганынга ТР-ниң тарифтер талазы-биле албан чериниң удуртулгазы прокурор хыналдаларының түңнелдерин долузу-биле хүлээп көрбейн, тарифтерни өстүрериниң үстүкү деңнелинден өрү тарифтер көдүрбээн бис деп, боттарын агартынып турганнар. Бир эвес организацияларның тарифтерин ТР-ниң тарифтер талазы-биле албан чери кичээнгейлиг хынап, чөптүг тарифтерни доктаадып турган болза, өртектер элээн чиик, Тываның чурттакчы чонунуң чуртталгазының деңнели «согур» көпеек-даа хире бедик турар ийик.
Шаңгыр-оол Моңгуш
ТР-ниң прокуратуразының материалдары-биле
белеткээн.
Рубрика:
Санал-онал немээри