2021 ЧЫЛДА БЕНЗИН БОЛГАШ СОЛЯРКА ӨРТЕКТЕРИ-БИЛЕ ЧҮҮ БОЛУ БЕРИП БОЛУРУЛ?

Российжи АЗС-терге өртектерниң чүгле бичии-ле өзе бээри безин эскертинмейн артып калбас. Бо айтырыг аар аарыг дег болгаш дыка дааш-шимээнниг бооп турар. 2018 чылда болган кывар-чаар материалдарның ийи кончуг аар кризистери сеткил-сагыштарда хевээр артып калган, ынчан бензин биле солярканың өртектери ийи неделя дургузунда, далган хөөдер дрожжа ышкаш, хөөп үнүп келген турган. Ынчангаш 2020 чылдың төнчүзүнде АЗС-терде өртектерниң шоолуг-ла улуг эвес кылдыр өзе бергени парлалгага элээн шыңгыы чаңгыланы берген болгаш бензин биле солярканың өйлеп садар өртектери-биле байдал база катап хайгааралдан үне бээринге айыылзыннар чорук тургустунуп келген турган.
Росстаттың көргүзүглери-биле, эрткен чылдың декабрь айдан эгелеп ортумак өртектерден алырга бензиннерниң АИ-92 маркалыы 2,3%-га, АИ-95 болгаш АИ-98 маркалары 2,6%-га өзе берген бооп турар. Солярка 1,7%-га өскен. Бо бүгү көргүзүглер инфляцияның кызыгаарларының иштинче кирип турар – эрткен чылдың эгезинде оларның ол хире кылдыр өзе берип болурунуң дугайында баш бурунгаар чугаалап турган өзүлде ындыг турган.
Россияга 2019 чылдың эгезинден тура нефть болбаа­зырадырынга үндүрүг онаар адырда ыңай-бээр чайгыларын чок болдурар (демпферлиг) механизм ажылдап турар, ол демпферлиг механизм АЗС-терде өртектерниң өрү-даа, куду-даа халыырынга шаптараазын тургузуп, оларны доктаамал быжыг деңнелге тудуп турар боор. Ынчангаш 2021 чылда бензин биле солярканы өйлеп садар рынокка ындыг кончуг хөлзээшкиннер болу бээрин манаан ажыы чок боор. 2020 чылдың чазынында болган нефть кризизиниң эң-не бедий берген турган үезин өртектерниң ыңай-бээр чайгыларын чок болдурар механизм шыдажып эрте берген болгаш бодунуң кадыг-быжыын шынзыткан. Бир эвес баррель нефтини садып турар садыгжының өртектери хенертен дыка улуг кылдыр өскерли бээр-даа болза, бо механизм 2021 чылда автомобильдиң одаар чүүлдеринге өртектерниң быжыг турумнуг боорун хандырып шыдаар боор.
"2019 чылда күштүг кылдыр киирген демпферлиг механизм делегей рыногунда нефть өртээниң чайгылыышкыны болу бергенде кывар-чаар материалдарга хамаарыштыр российжи өртектерниң өскерлип турар хемчээли дыка бичии боорун хевээр артырып аарын болдуруп турар" – деп VYGON Consulting-ниң кол экономизи Сергей Ежов чугаалап турар.  2021 чылдың январь 1-ден эгелеп демпферниң санаашкын акцизтери болгаш эң-не бичии база эң-не улуг бооп болур өртектери 5%-га өзе бээрин, оон өске инфляция чылдагааннары база барын ол тодаргайлаан. Ынчангаш бензин биле солярканың өртектериниң өзери, 2020 чылда ышкаш, инфляцияның кызыгаарларының иштинге турар боор.
2020 чылдың ийиги чартыында 60 копеекке өзе берген солярканың өртээниң аартай бергени аажок улуг дүвүрээзинни болдурган. Ынчалза-даа Ежовтуң тайылбырлааны-биле, солярканың өртээниң күскү үеде аартай бергени, хереглел барааннарының өртектериниң инфляциязындан ооң көвүдевээни, а 2020 чылдың эгезинден эгелеп ол 3 катап эвээш деңнелде болган. Чазын карантин чарлааны-биле кызыгаарлаашкыннарлыг үеде солярканың өртээ харын-даа куду бада берген турган.