2025 чылда Тываның хөй аал чурттаар бажыңнарының ниити өнчүзүнге капитал септелге дээш ай санының төлевири чуртта баш бурунгаар инфляция ёзугаар немежир.
Республиканың Чазаа дадывырның эң эвээш хемчээлин бадылаан. Лифт чок бажыңнар чурттакчыларынга, ол ышкаш лифтилиг бажыңнарның бирги каъттарында чурттап турар кижилерге төлевир январь 1-ден ниити шөлдүң бир дөрбелчин метринге 7,77 рубль болур. Хөй квартиралыг, лифтилиг бажыңнарның бирги каъттарда квартираларның ээлеринден аңгыда, чурттакчылар капитал септелге фондузунче дөрбелчин метр бүрүзүнге 7,88 рубльди төлээр.
Бо хүнде лифт чок болгаш лифтилиг бажыңнарның капитал септелгези дээш төлевирниң кудуку тариви айда дөрбелчин метр дээш 7,34 база 7,44 рубль. Кожа регионнарга көөрде, январьдан эгелеп төлээр дадывырларга улуг эвес – 34 биле 44 көпеекке өстүрген. Чижээ, Красноярск крайда кудуку өртек 10,09 рубльдан эгелээр. Бурятияда бажыңның хевиринден көрүп, өртектер 10,10 рубльдан 15,23 рубль чедир өзер. Алтай Республикада дадывыр метрде 13,23 рубль болза, Новосибирск облазында – 19,29, Кемеровода – 12,28 рубль чедер.
Ставканы өстүргени капитал септелге программазын боттандырарынга боттуг хереглелден каш катап эвээш деп, хөй аалдыг бажыңнарның регионалдыг капитал септелге фондузу тайылбырлаан. Сөөлгү чылдарда Сибирь федералдыг округта лидерлер санынче кирген Тывага дадывыр хемчээлин ынчаар өстүрери ажылдарның ниити хемчээлин улгаттырарынга болгаш септелге темпизин шапкынчыдарынга салдарлыг. 2023 чылда республикада хөй аалдыг 46 бажыңны септээн, 2024 чылда ол сан 48 четкен. Ооң-биле чергелештир регионда дадывыр чыылдазы 83 хуу чедир көвүдээн.
2025 чылда хөй аалдыг 35 бажыңны септээри көрдүнген. 2014 чылдан эгелээш, 2043 чылда доостур капитал септелге программазы-биле 9 муниципалдыг тургузугда хөй аал чурттаар 482 бажыңны септеп-селээн. Программа күүселдези-биле көвей кезиинде Кызыл хоорайда– 346, Шагаан-Арыгда – 60, Ак-Довуракта – 44 хөй аалдыг бажыңнар септеттинер.
А. МОНГУШ.
“Шын” №92 2024 чылдың ноябрь 30