Чаа чылга чедир санныг хонуктар арткан, кижи бүрүзү кылган ажылын, чедер-четпестерин түңнеп, эрги чылды үдээринге, чаа чылды уткуурунга бүдүү белеткенип эгелээн. Солунувустуң 2025 чылда ажыл-чорудулгазын түңнеп тура, чыл дургузунда солун арыннарынга үнген онзагай чедиишкиннерлиг болган чаңгыс чер чурттугларывысты сонуургадыр-дыр бис.
Айза-17
Бүгү-делегейниң херээженнер хүнүнүң бүдүүзүнде РФ-тиң Президентизи Владимир Путинниң херээжен чон-биле ужуражылгазынга Тывавысты ТШО киржикчизи Айдысмаа Моңгуш төлээлээн.
Владимир Путин-биле ужуражылга үезинде Айдысмаа Моңгуш бодунуң төөгүзү-биле үлежип, дайын шөлүнге бажын салган өөнүң ээзиниң мөчүзүн чааскаан үндүргениниң дугайында чугаалаан. Ооң маадырлыг чоруу бүгү Россияның чонунуң сагыш-сеткилин хөлзеткен.
«Бо дээрге кайгамчык төөгү-дүр. Ындыг төөгүлерни болгаш салым-чолдарны номнарга, шүлүктерге, киноларга, уран-чечен чогаалдарга мөңгежидери чугула» – деп, В. Путин демдеглээн.
«ССБ Кино» кинокомпания херек кырында болган болуушкуннарга даянган сценарийни тургускаш, «Айза-17» деп ажылчын аттыг кинону тырттырып эгелээн.
Кызыл диплом-биле дооскан
Сургуул тургаш-ла, бодунуң бойдустан чараш үнү-биле хөйнү кайгаткан опера ыраажызы чаңгыс чер чурттуувус Карина Ховалыг Москваның П.И. Чайковский аттыг консерваториязын 2025 чылда кызыл диплом-биле дооскан. Ол Кызылдың А.Б. Чыргал-оол аттыг уран чүүл колледжизиниң 2020 чылда доозукчузу.
Карина чүгле Москваның консерваториязының доозукчузу эвес, Улуг театрның төөгүзүнче ады кирген тыва ыраажы кыс. Ооң ады российжи болгаш делегей чергелиг улуг мөөрейлерге тиилелгелери-биле алдаржы бергени, Тываның чонунга чоргаарал болуп турар. Тыва ыраажы кыс 2025 чылда "Италияга орус кежээлер" деп Бүгү-делегей чергелиг фестиваль-мөөрейге киришкеш, Хибла Герзмаваның дипломун алган, ол ышкаш “Русский мир” фонд биле «Восходящие звёзды» төлевилелге киришкен, Улуг Тиилелгениң 80 чыл оюнга тураскааткан Бангладештиң найысылалы – Дакка, Куала-Лумпурга база Дели, Мумбаи болгаш Тривандрум хоорайларга концерттерге ырлаан.
Кадын-2025
Россияда чарлаттынган Ада-чурт камгалакчызының чылынга болгаш Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чылынга тураскааткан «Кадын-2025» мөөрейге Улуг-Хем кожууннуң төлээзи Гульсара Шыырапай «Ай-хүн херелдиг Алдын кадын» деп атты чаалап алган.
Россия Федерациязының Маадыр иези
Бо чылын Ондарларның өг-бүлези Бүгү-россия чергелиг «2025 чылдың өг-бүлези» мөөрейге «Хөй ажы-төлдүг өг-бүле» деп бөлүкке тиилээн.
Айнааш өөнүң ээзи Олимпий Монгуш-биле сес кысты, дөрт оолду азырап өстүрүп чоруурлар. Президент Владимир Путинниң 2024 чылда шиитпири-биле Айнааш «Россия Федерациязының Маадыр иези» деп хүндүлүг атка төлептиг болган. Ажы-төл кижизидилгезинге ачы-хавыяазы дээш хүндүлүг шаңналды алган республикада чаңгыс ие бо.
Тываның Баштыңы байырлал хүнүнде өг-бүлениң чурттаар байдалын экижидеринге чугула базым болур үш өрээл квартираның сертификадын Айнаашка тывыскан.
Бо өг-бүле – маадырлыг чоруктуң, күш-ажылга ынакшылдың көскү үлегер-чижээ-дир.
Медаль-биле шаңнаткан
Онза байдалдарда кижилерниң амы-тынын камгалаарынга эрес-дидим чоруун көргүскени дээш Кызылдың 3 дугаар школазының чедиги клазының өөреникчизи 15 харлыг Тимофей Титов РФ-тиң Федерация Чөвүлелиниң «Эрес-дидим чоруун көргүскени дээш» медалы-биле шаңнаткан.
2025 чылдың март айда Тимофей хоорай автобузунга чорааш, дерзииленген эзирик эр кижиниң холунда чидиг чепсекти көрүп кааш, пассажирлерни камгалаар хемчегни дораан алган. Тимофейниң дидим базымы автобуска чораан чаштар болгаш херээжен улусту айыыл-халаптан чайлаткан.
Владислав Ховалыг Тимофей Титовтуң маадырлыг чоруу – эрес-дидим чорук назы-хардан хамаарышпас дээрзиниң көскү чижээ-дир деп демдеглээн.
Эзирик чолаачыны тударынга дузалаан
Эзирик чолаачылар илередип тыварынга дузалашкан сагыш човангыр кижилер бары өөрүнчүг. Ындыгларның бирээзи Кызылдың 5 дугаар гимназиязының өөреникчизи Дойнур Дөмүр-оол.
Дойнур апрель 25-те дүнекиниң 12 шакта ачазы-биле кады гаражтан бажыңынче чанып бар чытканнар. Бажыңының чанынга ак машина келгеш, турган машинаны үстүрүпкеш, дезип бар чыткан. Чолаачызы эзирик дээрзин билип кааш, КАИ ажылдакчыларын кыйгырыпкан. Эзирик чолаачыны автоинспекторлар-биле кады сүрүп четкеш, тударынга дузалашкан.
КАИ ажылдакчылары Дойнурга четтиргенин илередип, моон-даа соңгаар буянныг ажылдарны кылып чоруурун күзеп, келир үеде коллегазы болуп ажылдап келирин чагаан.
100 баллга дужааганнар
Кызылдың 9 дугаар гимназиязының өөреникчизи Ай-Шуру Белек-оол, Таңды кожууннуң Сосновка ортумак школазының доозукчузу Адыгжы Оюн база Кызылдың 5 дугаар гимназиязындан Тахир Ондар химияга чаңгыс аай күрүне шылгалдазын (ЕГЭ) 100 баллга дужаагаш, 2025 чылдың онзагай кижилериниң одуруунче киргеннер.
Ол ышкаш Республиканың лицей-интернадының доозукчузу Алина Талганчик англи дылдың чаңгыс аай күрүне шылгалдазын 100 баллга дужаап алган. Алинаның башкызы Алтынай Алексеевна Шагаалан.
Айдың ОНДАР белеткээн.
Чуруктарны «Шынның» архивинден алган.
“Шын” №50 2025 чылдың декабрь 25