2025 чылдың июнь эгезинге чедир Тывада 417 хамааты ийи млрд ажыг рубльга өг-бүле ипотеказын алган. Регионда чиигелделиг ипотекаларның онзагай талазы – өг-бүле ипотеказын чылда чүгле 2 хууга берип турары. Чурттуң Президентизи Владимир Путин 2024 чылда республикага кээп чорааш, регионнуң Баштыңы Владислав Ховалыгның ажы-төлдүг өг-бүлелерге чиигелделиг ипотека чээлизиниң программазын узадыр дугайында саналын деткип, чогумчалыг шиитпирни үндүрген.
Тыва Республиканың Тудуг яамызы чиигелделиг чээли программазын күүсеткениниң статистиказын неделя санында берип турар. Бо хүнге чедир хамаатылардан чиигелделиг чээли алырынче 2838 билдириишкин кирген, ооң 1409-ун деткээнин Тываның Тудуг яамызы дыңнаткан. Чээлилерни Ажаалга банкызы биле «ДОМ.РФ» банк берип турар.
Регионга чиигелделиг ипотека программазын кииргени чуртталга тудуунга таарымчалыг байдалдарны тургускан. Ооң-биле чергелештир өг-бүлелерге 6 хуу ортумак ставкалыг российжи программаны узатканы Тывага шимчевес өнчү садып алырынга эң-не сонуурганчыг регионнарның бирээзи апарган.
Бо хүннүң байдалы-биле алырга, 13 тудуг чери Кызылда туттунуп турар чуртталга бажыңнарын садып-саарарынга төлевилел медээлерин берген. Июнь эгезинге чедир 2856 квартира (60 хуузу) саттынган болза, 1418 квартираны ам-даа садып турар.
Сайгарлыкчыларның бирээзи — «Регионтудуг» тускай тудуг чери» КХН Кызыл хоорайда Россияның Маадыры Владимир Жога аттыг кудумчуда «Взлётная» чуртталга комплекизиниң чаа квартираларының ээлеринге дүлгүүрлерни июнь 15-те тыпсыр.
Төлевилел регионнуң агаар-бойдузунуң онзагайларын барымдаалап туткан, энергия камнаар технологияларлыг, комфорт класстың хөй квартиралыг ийи бажыңындан тургустунган. Бажыңнар долгандыр девискээрни чаагайжыткан, уруглар болгаш спортчу оюннар ойнаар, автомашиналар тургузар эптиг черлерлиг.
– Июнь 15-ке чедир 300 ажыг кижи, ооң иштинде чиигелделиг чээли программалары-биле квартира садып алганнар чаа бажыңнарының дүлгүүрлерин алыр. Амгы үеде квартираларны хүлээп алганының дугайында актыларга аттар салдырар ажылдар чоруп турар. Тудуг чери хөй квартиралыг үш дугаар бажыңның тудуун эгелеп алган, июль айның эгезинде садыглаашкынны эгелээр – деп, тудуг чериниң төлээзи Айлаң Сүдер-оол дыңнаткан.
Тудуг яамызының дыңнатканы-биле алырга, бо чылдың дөрт айында Тывада 293,6 муң дөрбелчин метр чуртталга бажыңнарын дужааган, чыл планындан 113,8 хуу хөй. Бөгүнге чедир 209 муң дөрбелчин метр ниити чуртталга шөлдүг 182 хөй квартиралыг бажыңнарның төлевилел декларацияларын Чаңгыс аай күрүнениң чуртталга бажыңнарының даңзызында салган.
6 хар четпээн уруглуг, 18 хар четпээн инвалид уруглуг, азы 18 хар четпээн ийи азы оон хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер чиигелделиг ипотеканы ажыглап болур дээрзин сагындыраал. Чээлини чаа бажың садып алырынга азы чөпшээрелдиг тудуг чери-биле чер бажың тударынга ажыглап болур. Чээлиниң эң улуг хемчээли 6 сая рубль, а баштайгы төлевири 20 хуудан өрү.
Оон аңгыда республиканың Чадаана, Туран, Шагаан-Арыг, Ак-Довурак хоорайларның чурттакчылары программага киржип болур апарган. Ол девискээрлерде чурттап турар хамаатылар чүгле чаа бажыңнардан эвес, а ийиги рыноктан чурттаар черни садып алыр аргалыг. Бажыңнар туттунгаш, 20 чыл четпээн база аварийлиг кылдыр санаттынмаан болур ужурлуг. Чээлиниң чылда хуузу – 6.
2025 чылдың декабрь 31-ге чедир чылда 2 хуулуг өг-бүле ипотеказынче билдириишкинни киирип болур. Чиигелделиг ипотека чээлизин 1000 кижиге бээри көрдүнген.
А. МОНГУШ.
Чурукту ТР-ниң Чазааның сайтызындан алган.
«Шын» №22 2025 чылдың июнь 12