Эргилээн, кижилер чурттаары айыылдыг апарган бажыңнарның чурттакчыларын чаа бажыңнарже көжүрериниң программазы Чеди-Хөл кожууннуң төвү Хову-Аксы суурга элээн чедиишкинниг боттанып келген. Бо суурга чылдың-на чаа бажыңнарны тудуп доозуп, ажыглалга киирип, ынаар кижилерни көжүрүп турар. Таңды сынның эдээнде чараш агаар-бойдустуг черде Хову-Аксы суур чылдан чылче улам чаартынып, улам-на магаданчыг чараш аянныг апар чыдар.
Декабрь 12-ниң хүнүнде база бир чаа бажыңны ажыглалга киирип, аңаа чурттаар өг-бүлелерге квартираларның дүлгүүрлерин тудускан. Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Олег Лукин ол байырланчыг болуушкунга киржип, чаа бажыңда квартираларлыг болган өг-бүлелерниң өөрүшкүзүн үлежип, оларга байырны чедиргеш, Хову-Аксы суурнуң баштайгы чурттакчыларының бирээзи, Хову-Аксынга кобальт комбинадын тудуп үндүреринге бодунуң улуг үлүүн киирген күш-ажылдың хоочуну 96 харлыг Вера Ющенкога чаа квартираның дүлгүүрүн тудускаш, суурнуң эң улуг назы-харлыг чурттакчызынга кадыкшылды, чаа квартиразынга узун назылап чурттаарын күзээн. Вера Ивановнаның чээннери Кызылдан чедип келген, эрги бажыңындан чаа бажыңынче көжеринге даай-авазынга олар дузалаар. Хову-Аксы суурнуң чагыргазы база машинаны болгаш чүдүрүкчүлерни тускайлап бээр болган.
Юбилейная кудумчузунда бедип үнген чаа бажың он ийи квартиралыг. Бо бажыңче колдуунда эрги бажыңга кады чурттап турган кожалар көжүп кирер. Оларның шуптузунга Чеди-Хөл кожуун, Хову-Аксы суму чагыргаларының даргалары байырны чедирип, дүлгүүрлер-биле кады улуг эвес тураскаал белекчигештерни тывыскан.
“Чурттап турган бажыңывыс хөөкүй эргилээн, дашты карарып, ханалары хайыжып-хыйыжып, шаарарып, кыжын соок-даа апарган болза, ону боттарывыс шаавыс-биле чылыглап, арыг-силиг тудуп, кожалар аравыста эп-найыралдыг чурттап турдувус. Бистиң дөрт ажы-төлүвүс аңаа төрүттүнүп, мандып өскен эрги бажыңывыстан көжүп чорууру арай муңгаранчыг-даа болза, чаа бажыңныг болуру база биске өөрүнчүг-дүр — деп, Алёна Доржу чугаалады. – Чаа бажыңывысты канчаар тудуп турарын сонуургап кээп, вайберге бөлүк тургузуп алгаш, аңаа бажыңывыс дугайында аравыста бижижип-даа турдувус. Чаа бажыңывыска улам найыралдыг чурттап, ону арыг-силиг тудар бис”.
Он ийи аал чурттаар чаа бажыңга квартираларны Айлана Ховалыг, Кежик Моңгуш дээш өскелерниң-даа өг-бүлелери алган. Эң ылаңгыя Елена Кенденниң өг-бүлезинге ол дыка улуг өөрүшкү болган, чүге дээрге кадыы кошкак оглунга дөрт өрээлдиг алгыг-делгем квартирага эптиг болгаш таарымчалыг болур.
Юбилейная кудумчузунда 15 дугаарлыг бажыңда квартираларның дүлгүүрлерин ээлеринге тутсурунуң байырлыг болуушкунунга “Сылдыс” КХН-ниң тудугжулары база келген. Оларның бирээзи Виталий Машков. “Чараш агаар-бойдустуг тайга черде Хову-Аксы суурга ийи бажыңны тудуштум. Олар иелээ Юбилейная кудумчузунда 10 болгаш 15 дугаарлыг бажыңнар. Тудугжу бүрүзүнге ооң тудуп үндүргени тудуглар, чуртталга бажыңы азы өске-даа тудуг болза, тудугжунуң бодунуң өөрүшкүзү, харын-даа мырыңай бүдүү иштинде чоргааралы-даа болур-дур ийин. Тудушканым бажыңче бөгүн кижилерниң көжүп кирип турары меңээ база өөрүнчүг-дүр. Олар бо бажыңга аас-кежиктиг чурттаарын сагыш-сеткилимде күзеп тур мен – деп, Виталий Викторович чугаалады. – Амгы үеде бо суурнуң Спортивная кудумчузунда үш каът бажыңны тудуп тур бис”.
Чурттакчыларын чаа бажыңнарже көжүрген эрги бажыңнарның орнунга чаа бажыңнарны тударын ам-даа уламчылаар. Чүге дээрге эрги бажыңнарже шөйүп чоруткан чылыг, изиг болгаш соок суг четкилерин чаартып, оларны ажыглаар апаар. Ол тудуг ажылдарын боттандырып чорударынга чурттаары айыылдыг апарган оран-савадан чаа бажыңнарже чурттакчыларны көжүрериниң программазы улуг деткимче бооп турар.
Ш. МОҢГУШ.
Ада Тюлюштуң тырттыргн чуруктары.
“Шын” №96 2024 чылдың декабрь 14