Тускай шериг операциязында киржип турар экер-эрес маадырларга гуманитарлыг дуза чыылдазының күскү ээлчээ келген. Улусчу фронтунуң Тывада салбырында дайынчыларга бир дугаар ээлчегде эргежок чугула дериг-херекселдерни эккеп эгелей берген. ТШО эгелээнден бээр бүгү Тыва күүсекчи болгаш хоойлужудулга эрге-чагыргалары, федералдыг болгаш регионалдыг албан черлеринден, бүдүрүлгелерден, хууда сайгарлыкчылардан эгелээш, чурттакчы чоннуң назы-харын барымдаалавайн, барык шупту киржип турар.
Бо удаада Таңды кожууннуң Сосновка ортумак школазының өөреникчилери бензин-биле ажылдаар генераторну, чер-чуртунуң сай даштарындан чыып кылган камгалалдарны болгаш тиилелгени күзээн чылыг-чымчак сөстерлиг чагааларны эккеп хүлээткен. Чалыы армейжилер Ада-чурт камгалалында дүн-хүн чок албан эрттирип турар шериглерге тураскаадып, орус, тыва дылдарга шүлүк одуругларын аянныг кылдыр күүсеткеннер. Директорнуң кижизидилге талазы-биле чөвүлекчизи Саяна Монгуш Россияда, Тывада болуп турар бүгү акцияларга кезээде идепкейлиг киржип турарын дыңнатты. «Маадырга чылыг» деп акция-биле генератор чорудар деп турарын, Дүрген хемниң эриинден чыып каан бичии даштарны камгалал кылдыр айызаткаш, пөс хапчыгаштарда эккелгенин, өөреникчилерниң дайынчыларны сорук киирип, хей-аъдын көдүрер чагааларын чорудар деп турарын чугаалады. 8 «б» класстың өөреникчизи чалыы армейжи Дарима Ондар школазында тускай шериг операциязынга хамаарышкан хемчеглерге идепкейлиг киржип турарын чоргаарал-биле илдик чокка илеткей каапты. Олар чүгле чагаалар бижиири-биле кызыгаарланмайн, камгалал четкилер өрүүр улуг ажылга база үлүүн киириштирип турарлар. Чалыы армейжилерниң санап турары-биле, оларның киириштирип турар үлүү Тиилелгени чоокшуладырынга, чөптүг чорук дээш Ада-чурт сонуургалдарын камгалап, коргуш чок демисежип турар чаңгыс чер чурттугларының онча-менди чанып келиринге хензиг-даа бол ужур-дузалыг.
Оон аңгыда «Элита» КХН-ниң директору Ваан Андрасян гуманитарлыг дуза чыылдазынга үргүлчү киржип турарын демдеглээш, бо удаада дайынчыларның чагыы ёзугаар бензин кудар генератор биле хирээни эккеп хүлээдип тура: «Тускай шериг операциязында дайынчыларга дузалажыры дээрге бистиң дорт хүлээлгевис-тир. Бистиң мында, тайбың амыдыралда, амыдырап-чурттап чоруурувус дээш олар амы-тынын харамнанмайн турар болгай. Дайынчыларывыс бүдүн-бүрүн тиилелгелиг ээп чанып келирин күзээр-дир бис» — деп йөрээлин салды.
«Улусчу фронтунуң» Тывада күүсекчи комитединиң удуртукчузу Саима Далчин «Бүгү чүвени Тиилелгеже» Бүгү-российжи акцияның Тывадан ээлчеглиг күскү гуманитарлыг чүъгү октябрь 22-де шимчеп үнерин дамчытпышаан, республиканың школаларынга патриотчу кижизидилгениң хемчеглерин ачы-дуза чедирилгезинче база угландырып турары дээш өөрүп четтиргенин илеретти. Сосновка школазының өөреникчилеринден, «Ажыл-ишчи Россия» деп бизнес-ниитилел-биле кады «Элита» КХН-ден аңгыда, Гончаровтарның өг-бүлези демир каңнаар аппарат, электродтар, маскалар болгаш хол-хаптарын белекке берген. Бо бүгү эң херек чүүлдер болур. Октябрь 22-ге чедир күзелдиг чонга дуза кадар үе ам-даа бар. 20 тонна чүък сөөртүр 2 улуг машина Курск облазынче болгаш чаа регионнарже чоннуң чыгган деткимчезин чедирер. Чүгле дайынчы даалгалар күүседиринге херек дериг-херекселдер, техника эвес, а ол черлерниң тайбың чурттакчыларынга аъш-чем болгаш бирги хереглелдиң барааннарын чорудары көрдүнген. Ийи улуг чүък машиназын долдурары-биле Улусчу фронт Тываның Чазаа-биле демниг ажылдап турар.
Надежда КУУЛАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №38 2025 чылдың октябрь 2