Бай-Хаак суурда чаа школа сентябрь 1-де ажыттынганы чурттакчы чоннуң ажы-төлүнге, башкыларга, өөреникчилерге болгаш ажылчыннарга таарымчалыг байдалды тургузуп турары дыка өөрүнчүг.
Ынчалза-даа чоннуң, өөреникчилерниң, башкыларның Дружба кудумчузунуң бажындан школаже баар таарышпас кыска орук айыылдыг байдалды тургузуп турар. Школа ажыттынмаанда-ла, ол тар кудумчуда машина оруун чон бижип, чугаалажып турган болгай. Ам чаа школа ажыттына бээрге, тар, ээр кудумчуда хөй машиналар, чадаг школачылар, инектер кылаштажып турарлар. Ол кудумчуну машиналар маңнавас кылдыр орук айтыкчызын азып каар болза эки. Машиналарның ынаар халдып чорууру албан эвес, өске кудумчулап чоруп болур.
Школаның хериминиң кыдыында тускай машиналар тургузар чери бар, ынчалза-даа тургузар чери чедишпес, машиналар орукта тырлы берген турар. Оруктуң бир кыдыында оваалап каан боктуг чер бар, чаа школаны ажыдып турда, чон ол бокту көрүп кайгап турдулар. Кызылдан келген аалчылар, даргалар ол бокту көрбээн бооп чадавас. Тудуг кылып турар улусту көөрге-ле, бир-ле ажылды чедир кылбаан боор, ара каапкан ажылдар турар. Азы оларның тудуунда олче акшаландырыышкын кирбейн турарында бе деп айтырыг база тургустунуп кээр чадавас. Ынчалза-даа дөмей-ле даргалар ол бокту аштаткаш, черни дескилээш, машиналар тургузар черни кылып каан болза, хамык машиналар школа чоогунга бөлдүнүп алгаш турбас. Тар кудумчуда орук айыылдыг байдалды тургузуп турар. Амдан эгелеп эде көргеш, хемчээн алырын диледивис.
Сергей ОЮН.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
Редакциядан: Редакцияның почтазынга республиканың кайы-даа булуңнарындан келген бижикчилерниң чагааларын солун арнынга парлап үндүрүп турар бис. Чамдыкта кандыг-ла-бир чидиг айтырыгны бижикчилер көдүрген болза, шыдаар-ла шаавыс-биле ук айтырыгга харыылаарын оралдажыр-дыр бис. Бо удаада Таңды кожууннуң чурттакчызы, идепкейлиг бижикчивис Сергей Оюннуң көдүрген айтырыынга харыыны бээри-биле Таңды кожууннуң чагырга чериниң специалистери-биле харылзаштывыс.
Таңды кожууннуң чагыргазының чуртталга-коммунал ажыл-агый талазы-биле специализи Мөңгүлек Оюн:
– Бижикчиниң көдүрген айтырыын чүүлдүг деп санап тур бис. Ук айтырыгга хамаарыштыр чогуур ажылдарны тус черниң чагыргазынга чоруткан бис. Школа девискээринде бокту арыглап сөөртүрү-биле, контейнерлерге боктуң дола бээр үезин көрүп тургаш, тускай график тургустунган. Оон аңгыда пятница санында организациялар аразынга субботникти чарлаан бис. Организация бүрүзү бодунуң девискээринде болгаш чоок-кавызында бокту аштаар.
«Черлик болгаш ээзиниң хайгааралы чокка хостуг салыпкан ыттар бокту аай-дедир сөөрткенинден хөй-ниити организацияларының чоок-кавызы бокталып турар. Эрткен пятницада Кызыл хоорайдан «Буянны кыл» деп хөй ниити организациязы черлик ыттар тудары-биле кээп чорду. Олар алызы барып, туттурган ыттарның чамдыызын өзүп-көвүдеп оолдавас кылдыр сыкыртып, а каржы эвес, томаанныг, оолдавас ыттарны дедир салыптар аргаларын өөренип көөрлер. Эрткен субботада субботник чарлаан соонда, чаа школа девискээри хөлчок арыг апарган» – деп, Таңдының чагырга чериниң зоотехниги Виктор Донгак харыыны берген.
Бай-Хаак сумузунуң Шоссейная кудумчузун таварып чаа школа баар кызыы орукту, орук шимчээшкининге таарымча чок чүүлдер хөй болганы-биле, хаар дугайында айтырыгны чагырга черинде көдүрүп турар. Ооң чылдагааны – кадат чок малдың ук орук-биле хостуг, шөлээн кылаштажып турары. Мал ээлери-биле профилактиктиг ажылдарны чорудуп, торгаал онаап, административтиг хемчеглерни ап турар. Бижикчиниң чагаазында көдүрген айтырыгларның бирээзи – машиналар тургузар парковкага хамаарыштыр айтырыгга харыыны Таңды кожууннуң чагыргазының архитектор специализи берген:
– Чаа школаның автомашина доктаар чери стандарт ёзугаар туттунган. Школа мурнун бүрүнү-биле автомашиналар турар тускай шөл эжелеп турар. Ооң мурнунда эрги школа баарынга машина тургузар тускай шөл шуут көрдүнмээн турган. Аңаа көөрде, чаа школа девискээринде автомобильдер тургузар шөлдү школаның олудунуң аайы-биле дүрүмге дүүштүр кылган. Эртен эрте машиналар тургузар чер тывылбастай бээриниң чылдагааны болза ажы-төлүн эккелген ада-иелерниң көвейи, а арткан үеде парковка хостуг-дур ийин.
Түңнел сөс: Бижикчиниң чагаазынга долу харыыны чагырга чериниң специалистери берди. Моон-даа соңгаар ниитилелге чедер-четпестер тургустунза, «Шын» солуннуң редакциязынче бижиирин диледивис. Авторнуң ниитилел-политиктиг солуннуң редакциязынче бижип, негелде тургузуп турары интернет четкизинге янзы-бүрү бөлүктерге ол-бо деп үндезин чок сойгалаашкынныг бижиктерге көөрде, харыыны истеп, сүржүп, сайгарып бээр эргелиг массалыг информация чепсектеринче бижип турарын деткип тур бис.
Айдың ОНДАР.
“Шын” №35 2005 чылдың сентябрь 11