Тыва Республиканың Чазааның 2023 чылда ажыл-чорудулгазының түңнелдериниң болгаш 2024 чылда ажыл-чорудулгазының мурнады боттандырар угланыышкыннарының дугайында отчёдун республиканың чурттакчы чону сайгарып чугаалажып, аңаа үнелелди берип турар.
Апрель 18-те Ак-Довурак хоорайның чурттакчылары Культура бажыңынга чыглып, республиканың Чазааның чурттакчы чонга отчёдун сайгарып чугаалашкан. Хуралдың мурнуу чарыында отчёттуң видео хевирин олар көрүп дыңнааннар. Отчёттуң ындыг хевиринден ТР-ниң Чазааның 2023 чылда ажыл-чорудулгазын чыылганнар улам тодаргай билип алганнар. Ынчангаш республиканың Чазааның эрткен чылда ажыл-чорудулгазының сайгарылгазы элээн хайныышкынныг болган деп чугаалап болур. Ооң бир чылдагааны, Ак-Довурак хоорайның чылыг-биле хандырылгазы дээн ышкаш нарын чуртталга-коммунал болгаш өске-даа социал айтырыгларының бары. Оларны шиитпирлээр талазы-биле ажылды Тываның удуртулгазы чорудуп келгенин ТР-ниң Чазааның отчёдунга үнелел берген кижилер чугаалап, ооң чижээ кылдыр Ак-Довуракты арыг суг-биле хандырар чаа объектини тудуп турарын айытканнар. Барыын-Хемчик кожуунга чаа фельдшер-акушер пунктуларын тутканы, оларны амгы үениң эмнелге дериг-херекселдери-биле дерээни, 40–50 чылдар дургузунда капитал септелге чок турган школаларны, культура одаглары дээш өске-даа объектилерни септээни Тыва Республиканың Чазааның ажыл-чорудулгазын Ак-Довурак хоорайның чурттакчылары кончуг эки деп үнелээринге салдарлыг болганы чугаажок.
Ынчалзажок Ак-Довурак хоорайда болгаш Барыын-Хемчик кожуунда шиитпирлээри эргежок чугула чидиг айтырыглар бар. Оларны ТР-ниң Чазааның отчёдунуң сайгарылгазынга киришкеннер ажыы-биле чугаалап, бир эвес 2023 чылда шиитпирлеттинмейн барган болза, 2024–2025 чылдарда олар бүде бээринге идегелин илередип турганнар. Чижээлээрге, Ак-Довурактың 3 дугаар школазының директору Маадыр Хомушку ооң удуртуп турары школаның бажың-балгады капитал септелге планынче 2024 чылда кирбейн барганын, аңаа шаптараазынныг болган чөптүг чылдагааннарны билип турарын чугаалап, келир 2025 чылда 3 дугаар школаны капитал септелге планынче киирер аргалары тургустуна бээринге идегелин илереткен.
Ак-Довурак хоорайның чурттакчыларының бирээзи чуунду сугларны арыглап-аштаар системазының эргижирээнин, ону чаартыр үе келгенин чугаалап, бо талазы-биле кандыг ажылдар чоруп турарын айтырган. Ак-Довурак хоорайның чагыргазының даргазы Руслан Моңгуш, ооң айтырыынга харыылап, ол коммунал объектини чаартып септээр дугайында шиитпир ТР-ниң Чазааның деңнелинге хүлээп алдынганын дыңнадып, ооң төлевилелин ажылдап кылырынга акшаландырыышкын дөстерин дилеп турарын чугаалаан.
Барыын-Хемчикте медицина албан черлериниң материалдыг баазазы сөөлгү чылдарда быжыкканын кожуунда медицина төвүнүң кол эмчизи Чимис Куулар демдеглеп, арга-дуржулгалыг болгаш бедик мергежилдиг эмчилерниң кээп турарын дыңнадып, оларны чуртталга оран-савазы-биле хандырарының бергезин чугаалап, Тывада тудуг адыры быжыгып келген болганда, хөй квартиралыг чуртталга бажыңнарының тудуун кожууннарга база эгелээрин саналдаан.
ТР-ниң Чазааның 2021–2023 чылдарда ажыл-чорудулгазының түңнелдери Барыын-Хемчик кожуунда болгаш Ак-Довурак хоорайда көскү дээрзин отчёттуң сайгарылгазынга киришкеннер демдеглеп, чурттап турары хоорайынга болгаш кожуунунга кандыг ажыл-үүлени бүдүрзе чогуурул дээрзин саналдап, республиканың удуртулгазының 2023 чылда ажылын кончуг эки деп оларның үнелээни Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдези көдүрлүп турарының херечизи.
Ш. МОҢГУШ.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
“Шын” №30 2024 чылдың апрель 20