Ак-Сугнуң даг-болбаазырадылга комбинадын чырык-биле хандырар шугумну тудар төлевилел Тыва Республиканың девискээринде инвестиция болгаш социал объектилерниң чырык хандырылгазының комплекстиг планында кирген.
312 километрге шөйлү бээр чаа чырык шугуму республиканың чедери берге Бии-Хем биле Тожу кожууннарның девискээрин таварып эртер. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Сибирьниң МЭС Хакасияның бүдүрүлгезиниң директору Юрий Астапов-биле кады энергетиктерниң чагылар тургузар тудуг шөлдеринге чедип, улуг ажылдарга албан езунуң стартын берген.
— Ол шугум келир үениң Ак-Суг даг-болбаазырадылга комбинадын, а эң кол чүве болза, дизельде “олурар” Тожу кожуунун чырык-биле хандырар. Чагыларның таваан тургузуп, эптеп чыыр ажылдар чоруп турар – деп, губернатор ажыл-агыйжы чоруктуң түңнелин бодунуң блогунда бижээн.
Чырык хандырылгазының комплекстиг планының боттаныышкыны республикага немелде 240 МВт бээр: «Ол күчү регионнуң инвестиция төлевилелдерин ажылдадырынга база ниити хөгжүлдеге дыка херек. Кызылда чаа объектилерни база чуртталга микрорайоннарын аңаа кожар херек» — деп, В. Ховалыг дыңнадыын тодараткан.
Чырык дамчыдар шугумну шөйүп тура, 1300 демир шаараш чагыларны тургузарын Росчетки дыңнаткан. Дадарыышкындан камгалаар дээш цинк-биле шыпкан демир конструкцияларны ажыглаар. Чырык шугумунга чаңнык дүжерин болдурбазы-биле, оптиктиг удазындан кылган чаңныктан камгалалдыг тросту эптээр. Ол ышкаш вандалдардан ЛЭП-ти камгалаар амгы үениң аргаларын ажыглаар.
Росчетки «Туран — Туманная» 220кВ транзит тудуундан аңгыда, Тываның, Хакасияның база Красноярск крайның мурнуу девискээринде дөрт төлевилелди боттандырар планныг. Ол төлевилелдер Ак-Сугнуң, Кызыл-Таштыгның база Кара-Белдирниң даг-болбаазырадылга комбинаттарының даштыкы чырык хандырылгазынче, ол ышкаш Кызыл чоогунуң база Тожу кожууннуң чырык хандырылгазынче угланган.
Кызылдан соңгу-чөөн талазынче 240 км-де чыдар чес-порфир чыдынын алызында шиңгээдир Ак-Сугнуң даг-болбаазырадылга комбинадын «Голевтиг даг-руда компаниязы» КХН тудар. Баш бурунгаар санаашкыннардан алырга, ында честиң курлавыры 3633 муң тонна, молибденниң курлавыры – 77,9 муң тонна. Даг-болбаазырадылга комбинады чылда 500 муң тонна хемчээлдиг чес-молибден концентрадын бүдүрер күчүлүг.
2021 чылда РФ-тиң Чазааның Даргазының оралакчызы Александр Новак Тыва Республиканың девискээринде инвестиция болгаш социал объектилерни чырык-биле хандырарының комплекстиг планын бадылаанын сагындыраал.
/ ТР-ниң Чазааның парлалга албаны.
"Шын" №41 2023 чылдың июнь 7