Россия Федерациязының Президентизиниң Сибирь федералдыг округта бүрүн эргелиг төлээзи Анатолий Серышев «Алтай – түрктерниң ада-өгбе чурту. Түрк цивилизацияның тывылган төөгүзү» деп 2-ги делегей чергелиг эртем-практиктиг конференцияга киришкен. Хемчег сентябрь 16-дан 18-ке чедир Алтай Республиканың Манжерок курортунга болуп эрткен.
Анатолий Серышев ийи дугаар конференция билдингир эртемденнерни болгаш күрүне ажылдакчыларын база катап каттыштырганын, киржикчи чурттар гуманитарлыг адырда кады ажылдажылганы күштелдиреринче чүткүлдүүн бадыткаан деп айыткан. Эртем шинчилелдеринде «түрк» угланыышкынны улам хөгжүдери - дылы болгаш культуразы-биле ийи аңгы чоннарның – славяннар болгаш түрктерниң аразында төөгүлүг харылзаазының дугайында медээлерни хөй кижилерге чедингир болдуруп турар деп, бүрүн эргелиг төлээ санаан.
«Бо шөлчүгешке ниити культура-төөгүлүг девискээривисти ханы өөренип, кадагалап арттырарының айтырыгларын сайгарып тургаш, Евразия улуг девискээрлеринде тыптып келген цивилизацияның дөзүнде чыдар чаңчылчаан үнелиг чүүлдерже чоннуң кичээнгейин хаара тударынга база дузалап турар бис – деп, бүрүн эргелиг төлээ чугаалаан. - Россияның хөй националдыг чонун каттыштырганының ниити мөзү-бүдүш үндезиннериниң быжыг үндезини - чаңчылчаан үнелиг чүүлдеривисте. Оларны кадагалап, быжыглаары - биске эң-не кол чүүл».
Секциялар болгаш “төгерик столдарда” онза кичээнгейни ниити культура-төөгүлүг девискээрлерни шинчилээринче болгаш кадагалап артырарынче угландырган. Ылаңгыя археологтуг болгаш этнографтыг экспедицияларны кады организастаары, музейлерни тургузары, чаңчылчаан ус-шеверлел ажылын катап диргизер. Эртем-шинчилел болгаш чырыдыышкын ажылын дүүштүрүп тургаш, эрткен үе дугайында билиглеривисти делгемчидип, чоннарның археологтуг тураскаалдарын, дылдарын болгаш культураларын шинчилеп, кичээнгейлиг кадагалавышаан, төөгүлүг алыс шынны арттырар дээш кады ажылдаар бис деп, бүрүн эргелиг төлээ конференцияның киржикчилеринге чугаалаан. Кожа-хелбээ эп-сеткилди, найыралды, бот-боттарынга дузалажыр, кады бурунгаар хөгжүүр дээн езу-ужурларны келир салгалдарга дамчыдары чугула деп, ол онзалап демдеглээн.
Анатолий Серышевтиң бодалы-биле алырга, славян болгаш түрк чоннарның аразында харылзааның төөгүлүг оруун шинчилээринче аныяктарны хаара тудары онза чугула. Ынчангаш, ниити тиилелгелерниң болгаш чедиишкиннерниң дугайында төөгүнү шиңгээтпишаан, дүрген өскерлип турар делегейде стратегтиг кады ажылдажылганы ханыладырынче база кады ажылдажылганың "ниити шөлдерин" сайзырадырынче шилчип шыдаан бис деп, ол санап турар.
Конференцияның кол темаларының бирээзи – төөгүлүг эрткен үениң эртем дөстерин, чөрүлдээ чокка үнелээриниң аргаларын ажылдап кылыры болган. Евразияда гуманитарлыг каттыжылганың алыс кедилиг угланыышкыннарынга болгаш чаа арга-хевирлеринге тураскааткан «төгерик столда» элээн чедиишкинниг өөредилге, эртем болгаш медиа төлевилелдериниң дугайында чугааны чоруткан. Делегейде билдингир хөй санныг авторларның улуг күш-ажылы болур – «Түрк цивилизацияның чылдар бижии» деп номнуң ийиги томунуң таныштырылгазын база кылган.
«Алтай – түрктерниң ада-өгбе чурту» деп бир дугаар делегей чергелиг эртем конференциязы 2024 чылда болуп эрткен болгаш, ниитилелдиң база эртемденнерниң талазындан улуг сонуургалды болдурган. Ол сайгарылганы доктаамал чорудуп, бо чылын ийи дугаар эртем-практиктиг конференцияны эрттирер деп шиитпирлээн. Алтай Республиканың чазааның деткимчези-биле Россияның шериг-төөгү ниитилели, Россияның Эртемнер академиязының Чөөн чүк шинчилелдер институду, «Билиг» деп российжи ниитилел, Орус төөгү ниитилели ол хемчегни организастаан.
Конференцияга Россия Федерациязының Президентизиниң дузалакчызы база Россияның шериг-төөгү ниитилелиниң даргазы Владимир Мединский, Казах Республиканың күрүне чөвүлекчизи Ерлан Карин, Кыргыс Республиканың күрүне секретары Марат Иманкулов, Алтай Республиканың Баштыңы Андрей Турчак база Казахстан, Кыргызстан, Белоруссия, Узбекистан, Туркменистан, Кыдат, Турция болгаш Азербайджандан эртем ниитилелиниң төлээлери киришкен.