Июль 28-тиң хүнүнде Бүгү делегейниң гепатит-биле демисел хүнүн вирустуг гепатиттиң нарын айтырыгларының дугайында чонга чырыдар сорулгалыг Бүгү делегейниң кадык камгалал организациязы эрттирип турар. Июль 28-тиң хүнүн гепатит В вирузун илередип, ону тодарадыр тестини болгаш аңаа удур тарылганы чогааткан Нобель шаңналының лауреады эмчи Баруха Блумбергтиң төрүттүнген хүнүнге тураскаадып шилээн.
Тыва Республикада Росхереглелхайгаарал эргелелиниң эпидемиологтуг хайгаарал болгаш санитарлыг камгалал килдизиниң эксперти Шагаана Саая вирустуг гепатиттерден канчаар камгаланырының дугайында чугаалап берген.
Гепатит дээрге хөй-ле халдавырлыг болгаш халдавырлыг эвес чылдагааннардан, ооң иштинде араганың, чамдык эмнерниң салдарындан баарга тыптыр ыжык-тыр. Гепатиттиң тыптыр эң-не нептереңгей чылдагааны вирус болур. А болгаш В гепатит-биле демисежириниң эң-не эки аргазы аңаа удур тарыдары деп хөй-ле эртемденнер көрүп турар. Гепатит В-ге удур тарылга гепатит Д-ден база кижини камгалаар. Ынчалза-даа гепатит С-ни баш удур болдурбазы-биле ажыглаптар кандыг-даа эм чок. Ук аарыг-биле демисежириниң берге талазы ол.
Россия Федерациязының чурттакчы чонунга гепатит В-ге удур тарылганы кылырын национал тарылгалар календарынче киирип каан. 1996 чылдан тура бо халдавырлыг аарыгга удур тарылганы бичии уругларга болгаш 55 харга чедир ооң мурнунда тарытпаан улуг кижилерге төлевир чокка тарып эгелээн.
Вирустуг гепатитти болдурбазының талазы-биле элээн каш сүмелерни Шагаана Саая берген: “Хайындырбаан суг ишпес болза эки. Ногаа болгаш чимис аймаан чиир мурнунда албан чуп алыр. Хемнер, хөлдерге эштип тургаш, аксынче кире берген сугну ижип болбас. Эң-не кол чүүл арыг-силигни сагыыры”.
Бир эвес гепатит В-ге удур тарытпаан азы кажан сөөлгү катап тарытканыңар сагынмас болзуңарза, тарылганы албан эртип алырын ол сүмелээн. Ылаңгыя бичии уругларның тарылгазындан ойталавазы чугула. Бир дугаар гепатит В-ге удур тарылганы чаш уруг чаа төрүттүнүп келирге божуур бажыңга салыр. В болгаш С гепатиттерниң эң-не кол чыпшынар чылдагааны – хан таварыштыр. Ынчангаш өске кижиниң ажыглап турганы чүлүттүнер, маникюр херекселдерин, диш чуур щётказын, аржыылын база өске-даа арыг-силигге хамаарышкан эдин ажыглап болбас.
Бажыңнарга азы чигзинчиг чараштаныр салоннарга татуировка, кирбик, карак хавыы, эринге татуаж, маникюр, пирсинг кылдырган ажыы чок. Эмнелге черлеринге шинчиир, эмнээр процедуралар кылырда чаңгыс ажыглаар, тускай арыглап каан херекселдер ажыглаарын утпазы чугула. Кайы-хамаанчок эр-кыс харылзаа туткан ажыы чок. Бир эвес эжиниң кадыкшылын орта билбес болза, камгалал херекселди ажыглаары чугула.
Чыжыргана СААЯ.
"Шын" №57 2024 чылдың июль 31