Ава дээрге сагыш човаашкын, ынакшыл болгаш чылыг-чымчак чорук-биле долган бүдүн делегей-дир. Ол бистиң өг-бүлевистиң чүрээ. Ававыс бисти кезээде деткип, сорук киирип чоруур кижи. Бо чылын бистиң ававыс Галина Сергеевна Ооржак 50 харлаан юбилейин демдеглээн, ынчангаш ол меңээ болгаш бистиң өг-бүлевиске кайы хире чугулазын үлежикседим.
Бичиизинден тура авам чүгле иевис эвес, а башкывыс база чораан. Хөй чылдар дургузунда Сүт-Хөл кожууннуң Кызыл-Тайга сумузунуң школазында эге класстар башкылап чоруур, уругларга ынакшылы, мергежили бисти кезээде сорук киирип чоруур. Хүннүң-не ажылындан чанып келгеш, өөреникчилериниң дугайында, кижи бүрүзү-биле ниити чүүлдү тыварының чугулазын бистиң-биле үлежир чаңчылдыг.
Авам бисти өскелерни хүндүлеп, билип алырынга, шыдамык болгаш харыысалгалыг болурунга өөредип чораан. Ооң энерелдиг сеткили болгаш дыңнап билири мээң өттүнүп чоруур шынарларым-дыр.
Бо чайын авам чуртталгазында база бир чугула базымны кылган — суурдан хоорайже көжүп келген. Ол Кызылдың чаа ажыттынган 21 дугаарлыг «Солнечный городок» школазынга башкы ажылын уламчылап эгелээн. 50 чыл көдээ черге чурттаан соонда, хоорайже көжери амыр эвес шиитпир болган. Чүге дизе ооң 50 чыл дургузунда төрээн хүрээлели болгаш ынак өөреникчилери-биле долган чуртталгазы ында. Ынчалза-даа авам өскерлиишкиннерден кортпаан. Чаа байдалга чаңчыгар оруктарны дилеп, коллегалары-биле таныжып, хоорай уругларын өөредир чаа аргаларны дилеп турарын көрүп тур мен. Авамның шенелделерден кортпайн, бурунгаар чүткүп, чаа чүүлдерни дилеп эгелээни – меңээ тура-сорук.
Өг-бүлевисте кижи бүрүзү ооң деткимчезин болгаш сагыш човаашкынын билир бис. Ажыл хүнү төнерге-даа, ажы-төлү, биске, үени берип, үргүлчү бир-ле чүүлдү кады кылыр бис. Ававыстан сүме айтырып азы сагыш човаашкыннарывыс дугайында ажык чугаалажып болур дээрзин ыяк билир бис. Өг-бүлевиске бүзүрелдиң болгаш ынакшылдың байдалын канчаар тургузарын ававыс дыка эки билир.
Авамның ажыл-ижинге ам-даа улуг-улуг чедиишкиннерни күзедим. Уруглар-биле харылзажыр өөрүшкүзү хүн бүрүде үзүлбезин. Ооң кылган ажылы үнелелди алыр болзун. Чаа черде, чаа өөреникчилерниң чүректерин чаалап ап шыдаар деп бүзүрээр мен. Авам бүгү-ле кылган ажылы дээш аас-кежикке болгаш үнелелге төлептиг.
Авам – өг-бүлевистиң «дажы». Биске кезээде бүзүреп, ажыл-херектеривисти деткип чоруур ие. Авамга чоргаарланыр мен. Ол чүгле биске эвес, а өске-даа улуска бодунуң энерели болгаш мерген угаанныы-биле буянны кылып, тура-сорукту киирип чоруур кижи.
Силер бистиң чүрээвис, сорук киирикчивис болгаш ынакшылывыс-тыр силер, авай!
/ Александра ООРЖАК,
улуг уруу.
Чурукту өг-бүлениң архивинден алган.
“Шын” №47 2025 чылдың декабрь 4