Сонуургактарга
Хуанлунуң узун чаштыг чараш кыстары
Кыдаттың мурнуу чүгүнде Хуанлу деп суур Гинесс рекордунче кирген. Ол суурда Яо деп чон чурттап турар. Яо чоннуң херээжен кижилери узун чаштары-биле алдаржаан. Ол нацияның кыс кижилериниң чаштарының узуну 2 метр чедип турар.
Яо деп чон бойдус-биле тудуш, цивилизациядан хоорук, боттарының езу-чаңчылдарын сагып чурттап чоруур. Оларның бир сурагжаан чаңчылы – узун чаштыг херээжен чону. Кыс кижиниң бажының дүгү узун болган тудум, ол аас-кежиктиг деп санаттынар.
Кыс уруг чажын назынында чаңгыс таартыр – назы четкен үезинде. Ол таарткан дүгү-биле бөрт аргааш, ону таныжы оолга белекке бээр чаңчылдыг. А дүшкен дүгүн боодал кылдыр чыггаш, аңгы шыгжаар.
Херээженнер бажын чүгле ажый берген рис суу-биле чуур. Оларның бажының дүгү кезээде хоюг чымчак боорда, кылаңайнып чоруур. Кайгамчык чүүл – назыны улуг-даа болза, агарган дүктүг кижи база чок. Херээженнерниң прическазы, оларның эрге-байдалын база көргүзүп турар. Бир эвес дүгүн тейинде дүүп каан болза, ол кыс кижи ашактыг болгаш ажы-төлдүг болур.
Бир эвес дүгбээн, анаа төгериктей эдип алган болза, ол кыс кижи ашактыг боорда, ажы-төлү чок дээн. Бажын пөс аржыыл-биле дуглап алган кижи – ашакка бээр аныяк кыс.
Бо хүнде Яонуң чону туризм-биле амыдырап турар. Амгы үеде Яо чоннуң узун чаштыг чараш кыстарын сонуургаан туристер көрүп болур. А бурун шагда өске кижи көрүп болбас, хоруглуг турган.