Аяк шайны аартап ора...

ТЫВА ДЫЛДА ААРЫГЛАР АТТАРЫ.

Албыгар – 1. Задохнуться. Агаар четпезинден моораары, мөчүүрү. 2. Угар. Көс хевээр турда суугунуң хоолайын дуглаптарга, тыптыр хоран хейден (угарный газ) хораннаныры.

Карак шырыңмазы (карак шырыңмалаан) – катаракта. Карак огунуң даштынга чырык эрттирбес шырыңма тыптыры.

Медеге – жировик, липома. Кеш кырынга тыптып кээр төгерик мычыгыр, дөстегер ыжык. Улгаткан медеге дагаа чуургазындан дап болгулаар.

Паш – сифилис. Шээр аарыгларның бир аар хевири.

Селби – чаңгыс карактыг кижи.

Хаварык (хаварар) – 1. Пролежень. Үр шимчевейн чыдарга, кештиң өлүгленип, ойлуру. 2. Мозоль. Кадыг чүве үр өйгенинден кештиң үрелгени.

Чыртак – конъюктивит. Карактың даштын шыпкан картының ышканы (хуулганы). Ол хөй янзы хевирлиг болур.

Шаашкак (шаашкактаар) – отит. Медицина эртеминде ооң хөй хевирлерин бижээн. Тывалар ону кургаг болгаш өл шаашкак деп ылгаар. Шаашкак дээрге кулак дегдириири. Оларның шупту хевирлерин даштыкы, ортаакы, иштики деп үш кезекке ылгаар.

Ээренчиген – ревматизм. Вирустардан тывылган аар аарыг.

О. Бартанның «Тыва дылда эмнелге сөзүлүгү» деп номундан.

Чурукту интернеттен алган.