Сөөлгү чылдарда республиканың девискээринге чөпшээрел чок, кара туразында бажыңнар тудар чорук чидиг айтырыгларның бирээзи апарган. Ам Тываның чурттакчылары чөпшээрел чок туткан бажыңнарын хоойлужудуп алыр аргалыг апарган. Ол дугайында Росреестрниң Тыва Республикада эргелелиниң база ТР-ниң Чер болгаш өнчү-хөреңги яамызының төлээлери журналистерге тайылбырны кылган.
Росреестрниң Тыва Республикада эргелелиниң удуртукчузу Светлана Тулуш: «Бо дээрге чүгле 2015 чылдың март 1-ге чедир туттунган бажыңнар дугайында чугаа чоруп турар. Дыка үр үелер дургузунда мындыг бажыңнарга бүрүткел кылдырары болдунмас турган. 1999 чылдан тура шак-ла мындыг бажыңнарже үнүүшкүннерни үргүлчү кылып, найысылалдың мэриязы-биле-даа айтырыгны шиитпирлээрин оралдажып турдувус. Суд таварыштыр безин ол айтырыг шиитпирлеттинмейн турган.
Ам ол айтырыг хоойлу-дүрүм деңнелинде келген. Россияда-даа ындыг бажыңнар хөй. Ынчангаш кандыг-бир арга-биле бо айтырыгны шиитпирлээр ужурлуг.
Ынчап кээрге федералдыг болгаш республика хоойлулары езугаар мындыг ажылды чорудуп эгелээн. 2015 чылдың март 1-ге чедир чөпшээрел чок туттунган шупту бажыңнарның документилерин кылдырып болур, чүгле каш негелделерни сагыыр ужурлуг. Бирээде, ол бажың чурттаар оран-сава тудуп болур черге, хоорайның девискээринге турар ужурлуг. Ийиде, ол бажың үргүлчү чурттаарынга таарымчалыг болур. Ол ышкаш кандыг-бир бадыткаан документ херек, чижээ техниктиг паспорту азы электри энергиязын төлээн квитанциялар дээн ышкаш (2015 чылдың март 1-ге чедир ол хамааты электри дээш төлеп турган деп бадыткалы). Чок болза судтуң шиитпири. Ол акт езугаар хамааты өнчүзүнге эргени ап болур. Ону кылдырып ап болур үе 2025 чылдың декабрь 31-ге чедир, бүдүн чартык чыл арткан».
Бүрүткел кылдырар дээн хамаатылар билдириишкинни тус чер чагыргаларынга киирер. А Кызыл хоорайның чурттакчылары ТР-ниң Чер болгаш өнчү яамызынга.
ТР-ниң чер болгаш өнчү-хөреңги сайыдының оралакчызы Өлчей Ондар:
— Бүдүн чартык чыл дургузунда бо арганы ажыглап болур турган, ам-даа ол хире үе бар. Бо үе дургузунда чүгле 187 кижи боттарының объектилерин бүрүткедип алыр аргалыг болган. Тыва Республиканың девискээринде бүрүткеттинмээн участоктар саны 8 муң хире.
Ынчангаш хамаатыларны бо арганы ажыглап, чер участогун хоойлу-дүрүмге дүүштүр бүрүткедип алырынче кыйгырып тур бис. Бүрүткелди кылдырып алган хамааты, чер участогун чүгле ажыглаар эвес, аайлап башкарып, тодаргайлаарга, садып, сайгарып, хөлезиге дужаап, ол ышкаш салгалдарынга дамчыдар эргелиг боор.
Документилери шуут кадагалаттынмаан таварылгалар база турар. Ындыг таварылгада хандырылга албан черлеринче дилег чагыгларны чорудуп турар бис. Ол ышкаш судтуң чуруму езугаар 2015 чылдың март 1-ге чедир чер участогун ээлеп чурттап, бажыңны кылган деп факт-барымдааны тургузар. Ону тургузарда чанында кожаларын херечилер кылдыр судка киириштирип болур.
Кандыг-бир айтырыглар тургустунуп келзе, бистиң яамының юристери дузалажып, судче билдириишкиннерни белеткеп бээр».
Бо айтырыгга хамаарыштыр тодаргай консультацияны Тыва Республиканың Чер болгаш өнчү яамызының специалистеринден ап болур. Хүлээп алыр хүннери вторник биле четверг, 09.00 шактан 16.00 шакка чедир. Адрези: Кызыл хоорай, Калинин кудумчузу, бажың 1Б, 3 каът, 323 кабинет.
Алдынай СОЯН.
Ада ТЮЛЮШТУҢ тырттырган чуруу
“Шын” №44 2024 чылдың июнь 15