РФ-тиң Чырыдыышкын яамызы 2022 чылдың сентябрь 1-де «Чугула чүүлдер дугайында чугаа» деп Бүгү-россияның школаларынга ажык кичээлдер эрттирер төлевилелди эгелээн. Оон эгелээш, Россияның школаларынга неделяның бир дугаар хүнүн ажык кичээл-биле эгелээри чаңчыл болу берген.
«Чугула чүүлдер дугайында чугаа» төлевилел уругларга төрээн чуртунга – Россияга ынакшылды, ында чурттап чоруур янзы-бүрү омак-сөөктүг чоннарны, ооң кайгамчык солун төөгүзүн, эгээртинмес байлакшылын уруглар билип, чоргаарланып чоруур ужурлуг. Ол кичээлдер уругларның кижи болуп хевирлеттинеринге, иштики делегейиниң байлак болурунга эки салдарны чедирип, чон аразынга бодун шын алдынып, харыысалгалыг болурунга өөредир. Төлевилелдиң кол сорулгазы – чаагай чаңчылдарга даянып алгаш, амыдыралче шын көрүштү хевирлээри. Ук кичээлдерниң угланыышкыны чаңгыс аай темалыг болур ужурлуг. Кичээлдерге уруглар, оолдар-биле ажык чугаалажыышкыннар болуру чугула.
2025 чылдың январь 13-те Россияның школачылары «Чугула чүүлдер дугайында чугаа» деп ажык кичээл-биле чаа чылда өөредилгени эгелээн. Ажык класс шактарының кол темазы– Парлалга хүнү болган.
Сүт-Хөл кожууннуң Кызыл-Тайга ортумак школазының улуг класстарынга ол школаның тыва дыл болгаш чогаал башкызы Чинчи Ондар Парлалга хүнүнүң дугайында ажыктыг болгаш солун кичээлди эрттирген. Оолдар, уруглар Парлалга хүнүнүң төөгүзүн болгаш ооң утказын сонуургап дыңнаан. «Тывамедиабөлүктүң» ажылдап кылганы янзы-бүрү материалдары-биле танышкаш, парлалга ажылдакчылары дээрге кымнарыл деп чүүлдү билип алганнар.
«Чугула чүүлдер дугайында чугаа» деп ажык кичээлди январь 13-те Россия девискээринде школа бүрүзүнде эрттирип турар. Бо удаада ажык кичээлдиң темазы— Парлалга хүнү. Ооң мурнунда шак мындыг темалыг кичээлдер эрттирбейн турган бис. Доозукчуларга ажыктыг тема деп санаар мен. Оолдар, уругларның мергежил шилиир үези база чоокшулаан болгай. Хүн бүрүнүң чугула медээлерин солун-сеткүүлдерден билип ап турар болганывыста, өөреникчилерге бо мергежилдер дугайында таныштырган турар ужурлуг бис. Журналист, корреспондент кижиниң ажылының, ажыктыг талаларын, ук мергежилдерни чедип алырынга кандыг эртемнер чугула деп чүүлдү өөреникчилер билип алган. Өөреникчилерниң делегейже көрүжүнге база бир солун тема немешкен деп болур» – деп, Чимит-Доржу Ондар аттыг Кызыл-Тайга ортумак школазының тыва дыл болгаш чогаал башкызы Чинчи Ондар чугаалаан.
Сүт-Хөл кожууннуң Хөр-Тайга ортумак школазының 10-гу клазының удуртукчу башкызы Айлаана Ондар ажык кичээлдерниң ажыктыының дугайында бодунуң бодалы-биле үлешкен: «Январь 13-те Парлалга хүнүнге тураскааткан ажык кичээлди Хөр-Тайга ортумак школазының 10-гу классчыларынга эрттирдим. Кичээл үезинде Россияга бир дугаар парлаттынган солун-сеткүүлдерниң төөгүзүн болгаш массалыг информация чепсектериниң ниитилелге ажыының дугайында уруглар улуг сонуургал-биле дыңнады. Фронтуга ажылдап чорааш, маадырлыы-биле амы-тынындан чарылган корреспондентилерниң, журналистерниң маадырлыг чоруу кончуг солун болганын демдеглээр-дир мен».
Парлалга хүнүнде школаларга ажык кичээлдерни эрттирип, номнуң болгаш солун-сеткүүлдүң, ында ажылдап чоруур кадрларның чымыштыг ажыл-ижиниң дугайында школачыларга таныштырып турары өөрүнчүг-дүр. Эрткен үезин, төөгүзүн билир болуру дег улуг эртине чок болгай.
Айдың ОНДАР белеткээн.
Чуруктар интернеттен.
«Шын» №1 2025 чылдың январь 16