Улуг улус бичии уругларны кижизидер ужурлуг деп бодаар бис. Ынчалза-даа чаштарны кичээнгейлиг хайгаарап көрүңер даан, олардан өөренип ап болгу дег чүүлдер хөй-дүр ийин.
Олар …
✿ Даң бажында оттуп келгеш, кежээ удуурунга чедир, кезээде шимчээшкинде. Артык мага-бодунга деңзи чыгбас, бирээни дооскаш, улаштыр бир-ле солун чүүлдү тып алыр. Шалага олурар арга бар болза, олар сандайга олурбас, маңнаар, шураар шөл бар болза, олар кажанда-даа кылаштавас. Шимченгир болуңар, чаңгыс черге олурбаңар!
✿ Чаштар кажан-даа өй-хемчээл чокка шартайтыр чемненмес. Тавакта кайы хире чем артканын херекке албас, бодунуң хырны тоткан болза, ол-ла туруп чоруй баарлар. Бичии уруглар дег, мага-бодун дыңнап өөренип алыры улуг кижиге чугула.
✿Чаштар бодунуң мага-бодундан ыятпас. Олар чанагаш маңнаарынга дыка ынак. Дыка хөй улуг улус бодунуң мага-бодунуң бир-ле чүүлүнге таарзынмас, хөңнү чок болур. Чаштар дег мага-бодуңарга ынак болуңар.
✿ Бичии уруглар ээлгир хаак азы пластилин дег, канчаар-даа эглир. Сула шимчээшкиннер кылбастаанывыстан ээлгир эвес апарган бис. Ынчангаш сула шимчээшкиннерден кылып, спорт-биле өңнүктежири улуг улуска чугула.
✿ Чаштар ажыт-чажыт чок. Чүрээниң ханызындан өөрүүр, сагыш-сеткилин ажыт-чажыт чок ажыдар. Өөрээнде – каттырар, хомудаанда – ыглаар. Бодуңарга ол бүгүнү хамаарыштырып болур силер бе?
✿ Бичии уруглар хензиг чүүлге өөрүүр. Чаштарга өртээ аар ойнаарак-биле ойнаары эвес, а сеткилинге кирери ойнаарак-биле ойнаары чугула. А улуг улусту өөртүрү берге.
✿ Олар хензиг чүүлден хомудай бээр, ынчалза-даа үр болбаанда, хомудалын уттупкаш, улаштыр чүү-даа болбаан чүве дег ойнай бээр. Улуг улус хомудалын утпас, чыл чылы-биле шыгжап алгаш чоруур.
✿ Олар дыштанып билир. Чаштар чемненип олургаш азы идик-хевин уштуп тура, ол-ла черинге удуй бээр. Кажан шылай бээрин олар дыка билир. А улуглар мага-бодунуң турупканын билбес. Дыштанырын уттуп алыр.
✿ Чүнү-даа ол санында чаа чүүл кылдыр сонуургап көөрлер. Чаштарга хүн бүрүзү – чаа хүн. Улугларның эскербези хензиг болуушкуннарны олар эскерип каар. Делегейже көрүжүвүс чаш уругларныы дег болур болза, күжүвүс эглип келир. Бо бүгү дээрге чогаадыкчы кижиниң овур-хевири-дир.
Чаштар дег болурун күзедим!
"Шын" №70 2023 чылдың сентябрь 16