Тываның В. Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга 2023 чылды түңнээн байырлыг хурал болган. Аңаа Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг чыылганнарга үнүп олурар Чаа чыл-биле байырын чедиргеш, чылды түңнээн илеткелди кылган.
«Чаа чылдың бүдүүзүнде күрүне шаңналдары тыпсыры – сагыш-сеткилге эң-не өөрүнчүг чаңчылдарның бирээзи. Белен эвес чыл эрте берди. Хостуг болгаш төлептиг келир үе дээш, Россияның тулчуушкунунуң чылы кылдыр эрткен чыл төөгүге артар. РФ-тиң Президентизи Владимир Путин эң-не күштүг болгаш шынчы күрүне баштыңчызы база Россияның шерии эрес-дидим болгаш шылгараңгай шериг дээрзин чыл дургузунда чаңгыс эвес удаа олар бадыткааннар.
2023 чыл Тывага чоннуң чаңгыс эп-сеткилиниң чылы деп кыйгырыг-биле эрткен. Фронтуга эрес-дидим тулчуушкуну, тускай шериг операциязында киржип турар чаңгыс чер чурттугларынга болгаш донбассчыларга гуманитарлыг дузазы-биле Тываның чурттакчылары чаңгыс эп-сеткилдиң чылын езулуг бадыткаан.
Тускай шериг операциязының девискээринге чаңгыс эвес удаа барып, чаңгыс чер чурттугларым-биле ужурашкаш, оларның төрээн республиказының чонунга чоргааралын эскердим.
Чылды өөрүшкүлүг түңнеп турарывыс дээрге-ле, чурттакчы чон тус-тузунда төрээн чери дээш, тура дүшпейн ажылдаан дээрзи илдең-дир.
Чылдың түңнелдери дээрге-ле, хамыктың мурнунда аңгы-аңгы адырларда иженип чоруур күш-ажылчы кижилер-дир. Бөгүн Россияның болгаш Тыва Республиканың күрүне шаңналдарын регионнуң сайзыралынга улуг үлүг-хуузун киирип, мергежилинге шылгарааннарга болгаш хоочуннарывыска тыпсыр бис – деп, Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг чугаалааш, шылгарааннарга күрүне шаңналдарын тывыскан.
Хөй чылдарда кадык камгалалынга үре-түңнелдиг ажылы дээш, ТР-ниң туберкулезка удур диспансериниң эмчизи Чимис Балданга, Республиканың 1 дугаар эмнелгезиниң эмчизи Арсений Ондарга РФ-тиң Президентизиниң өөрүп четтириишкининиң бижиин тывыскан.
Ажыл-албанынга хууда чедиишкиннери дээш, ОБЯ-ның Сибирь регионалдыг салбырының камгалакчызы Мерген Моңгушка «РФ-тиң алдарлыг камгалакчызы» деп атты кадык камгалалынга хөй чылдарда бердинген күш-ажылы дээш, Республиканың бичии уруглар эмнелгезиниң эргелекчизи Олег Володкинге, «Серебрянка» санаторий-профилакторийниң эмчизи Билчеймаа Достайга болгаш Республиканың онкология диспансериниң эмчизи Лариса Парчина оларга «РФ-тиң алдарлыг эмчизи» деп атты РФ-тиң Президентизиниң Чарлыы-биле тывыскан.
«Сибирьниң аар чүък сөөртүлгези» хөй-ниити организациязының чиңгине директору Сергей Боровиковту, Кызыл хоорайның шериг комиссариадының сержантызы Денис Блиновту, «Кызылдың ЧЭТ-тиң» мастери Андрей Замурейкону, хууда сайгарлыкчы Чойгаана Моңгушту, ТР-ниң шериг комиссариадының дузалакчызы, кол лейтенант Денис Метелевти, «Россети Сибирь Тываэнергонуң» килдис эргелекчизи Анастасия Садилованы, Кызыл хоорайның шериг албанының конструктору Эрес Шожукпанны, «Россети Сибирь Тываэнергонуң» специализи Екатерина Шестопалованы ТР-ниң Баштыңының өөрүп четтириишкин бижии-биле шаңнаан.
Республиканың улусчу чогаадылга төвүнүң экономика талазы-биле специализи Елена Буйволга болгаш РФ-тиң национал гвардияның Тывада салбырында килдис эргелекчизи, подполковник Орлана Саая оларга хөй чылдарда ак сеткилдиг бердинген ажылы дээш, ТР-ниң Баштыңының Хүндүлел бижиин тывыскан.
«ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы» деп атты бичии уругларның Надя Рушева аттыг уран чүүл школазының фортепиано башкызы Людмила Прокопьевага, «ТР-ниң алдарлыг тренери» деп атты олимпийжи курлавырлар школазында хостуг хүреш тренери Александр Чадамбага, «ТР-ниң алдарлыг ажылдакчызы» деп атты кижилерниң эрге-ажыын камгалаар федералдыг албан чериниң Тыва Республикада эргелелинде кол специализи Светлана Моңгушка, «ТР-ниң алдарлыг эмчизи» деп атты Республиканың 1 дугаар эмнелгезиниң баш кезер эмчизи Белек-оол Дугурга, «ТР-ниң улустуң башкызы» деп атты Кызылдың 5 дугаар гимназиязының төрээн дыл болгаш чогаал башкызы Ефросинья Ондарга, «ТР-ниң улустуң артизи» деп атты Серепаа Моңгушка тывыскан.
«Тыва Республиканың мурнунга ачы-хавыяазы» дээш деп медаль-биле Федералдыг суд приставының Тыва Республикада эргелелиниң килдис даргазы, кол лейтенант Батый Хертек шаңнаткан.
Хөй чылдарда өөредилге болгаш эртем адырынга шылгараңгай ажылы дээш, «Шылгараңгай күш-ажылы дээш» деп медаль-биле ТывКУ-нуң кафедра эргелекчизи Зоя Доржуну шаңнаан. Республиканың күш-культуразынга киирген үлүг-хуузу болгаш хөй чылдарда үре-түңнелдиг ажылы дээш, спорт адырының хоочуну Владимир Шутовка «Шылгараңгай ажылы дээш» ТР-ниң медалын тывыскан.
Шериг албан-хүлээлгезин күүседип тургаш, эрес-дидим болгаш маадырлыг чоруу дээш, 55-ки мото-адыгжы (даг) бригаданың шериг-политиктиг ажыл талазы-биле рота командириниң оралакчызы биче лейтенант Сай-Даш Кавааны «Буян-Бадыргы» ордениниң 3-кү чадазы-биле шаңнаан.
ТР-ниң эрге-хоойлу болгаш шүүгү адырынга киирген улуг үлүг-хуузу болгаш хөй чылдарда үре-түңнелдиг ажылы дээш, ТР-ниң шүүгү системазының хоочуну Оскал-оол Салчакты «Буян-Бадыргы» ордениниң 3-кү чадазы-биле шаңнаан.
/ Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
«Шын» №100 2023 чылдың декабрь 3