Чаа төрүттүнген уругга ат тыпсыры дыка уткалыг болгаш чажыт аянныг болур. Чаш уруг төрүттүнген хүндүс ол аалга бир сураглыг мөге Дарыжык келген болза, ол оолдуң адын Дарыжык деп ада-иези адап алыр.
Кыс уруг төрүттүнген хүндүс ол өгге бир ыраажы Севил угбай келген болза, ол уругнуң адын Севил деп ада-иези адап алыр.
Бир чамдык ада-иелер оглунуң азы уруунуң адын сураглыг тоолчу кижиге азы лама кижиге адаттырып алыр чаңчыл база турган. Ол аттар тус-тус уткалыг болгулаар.
Тыва кижиниң адаан ады тывазыг болур. Оол уругнуң ады мындыг болур: Арбай- оол, Чанчык-оол, Ай-оол, Самнаар-оол, Балдыржык, Делбигир, Чанчык. Кыс уругнуң ады база тускай уткалыг болгулаар: Чинчижик, Анайбан, Чечекмаа, Коңгураа, Кулча, Дуруяа, Маңмаа.
Лама кижиниң адаан ады база тускай уткалыг болур. Оолга тывыскан аттар мындыг болгулаар:
Агбаан – төвүт сөс, Сөс хааны дээн.
Ананды – санскрит сөс, Өөрүшкү дээн.
Бадыраа – санскрит сөс, Буянныг дээн.
Базыр – санскрит сөс, Алмаз дээн.
Балбыр – төвүт сөс, Чырыткы дээн.
***
Кыс уругга лама кижиниң берген аттары мындыг болгулаар:
Анзат – төвүт сөс, Эртине дээн уткалыг.
Анчен азы Анчымаа, төвүт сөс, Улуг дээн.
Арья – санскрит сөс, Чаагай дээн.
Бадма – санскрит сөс, Лотос дээн, чечек дээн.
Гарма – төвүт сөс, Сылдыс дээн.
***
Уруг-дарыы доктаавас улустуң ажы-төлү бир янзы аттыг болур.
Эне-Бижи, утказы Бо Эвес.
Тере-Бижи, утказы Ол Эвес.
Өктек-оол, Самдар- оол, Чүдек-оол, Аскак-оол, Калдар-оол, Черлик-оол.
Багай-кыс, Черлик-кыс, Хадың-кыс, Кушкаш, Сарадак.
Чурукту интернеттен алган.
"Шын" №2 2024 чылдың январь 13