Чадаана хоорайда чаа школаның тудуун чоокта чаа байырлыг ёзу-биле ажыткан. Аңаа Чазак Даргазының оралакчызы Александр Брокерт, “Восток” КХН-ниң чиңгине директору Сергей Уюсов, Чөөн-Хемчик кожууннуң чагырга даргазының хүлээлгезин күүседип турар Чойган Монгуш, Чадаананың 2 дугаар школазының башкылары болгаш өөреникчилери киришкен.
Чаа “Өөредилге” национал төлевилелиниң «Амгы үениң школазы» деп федералдыг программаның ачызында 3 каът 616 олуттуг чаа школаны тудар дээрзин Александр Брокерт дыңнаткан. Ооң чугаалап турары-биле алырга, эгезинде Бай-Тайга кожуунга тудар дээн школаны Чадаананың 2 дугаар школазының буступ дүжер четкенин барымдаалааш, Чадаанага чаа школа тудар деп шиитпирни үндүрген. Чаа школаның ниити шөлү 13 муң дөрбелчин метр, уругларның өөренир класстары амгы үениң негелдези ёзугаар дерилгелиг, ийи спорт залдыг, столоваялыг, спортчу шөлдерлиг, көрүкчүлер олурар ийи трибуналыг стадионнуг, тренажер залдыг, культура-массалыг хемчеглер эрттирер улуг залдыг тергиин чараш школа болур.
– Чаа школа өөреникчилерниң бодун чурумнуг алдынарындан эгелээш, арыг-силиг болурунга чедир кижизидиптер. Солагай талакы дачаның чаа школазының тудуун доозуптарывыска, баштайгы хүнде уруглар ооң чаражын магадап ханмаан. Дараазында хүн олар ада-иелери-биле каас-чараш кеттинип алган кээп турганын дыка сактыр мен – деп, А. Брокерт чаа школаның уругларга эки салдарны чедирип турарын демдеглеп чугаалаан.
Чадаананың чаа школазының тудуун “Восток” КХН хүлээнген. Тудугну 2024 чылдың дөрт дугаар кварталында доозар дугайында ук организацияның чиңгине даргазы Сергей Уюсов демдеглээн. Ол ышкаш организацияның бодунуң бүгү техниказы болгаш бетон заводу барын барымдаалааш, немелде өске техникалар хереглевес дээрзин ол чугаалаан. Оран-саваның тудуг ажылдарынга тус черниң чурттакчыларын 100 хире кижини ажылга хаара тудары көрдүнген.
Бир онзагай чүүл – Сергей Уюсов Чадаанага төрүттүнгеш, ук школаны дооскан. Ол бодунуң өскен-төрээн ынак школазынга белек кылдыр чаа улуг школаны тудуп бээр дээрзинге чаңгыс чер чурттуглары улуг өөрүшкү-биле манап турар.
– Школага 1988 чылда ажылдап кээримге, директорнуң өөредилге талазы-биле оралакчызы Татьяна Фатуллина турган. Совет үеде хоорайның шериг кезээниң офицерлериниң уруглары болгаш ниитизи-биле 7–8 аңгы нацияның төлээлери өөренип турган интернационал школа чүве. Николай Басков маңаа база өөренип турган.
Школа 1932 чылда тургустунган. 1988 чылда ажылдап кээримге-ле, дээвиири тоглап дүжүп турган. Кожуунда болгаш республикада эң-не эрги болгаш самдар школа. Чаа школа тудуунуң эгелээнинге дыка өөрүп тур бис – деп, хоочун башкы Өлзей Монгуш чугаалаан.
“Восток” КХН-ниң директорунуң тудуг талазы-биле оралакчызы Андрей Гриченконуң чугаазы-биле алырга, школа 4 адырлыг болур, ийи талазында улуг спорт залдары, ооң ортузунда школаның удуртулга кезээниң өрээлдери турар. Школаны долузу-биле чаа технологиялар-биле чүмнээр, изиг-соок суглуг, спорт залдарының чанынга душтаныр өрээлдер, оолдарга болгаш уругларга солуттунар өрээлдер, улуг сценалыг культура-массалыг хемчеглер эрттирер зал, физика, математика, химия дээш эртемнер өрээлдери салбыр ёзугаар тускай дериг-херекселдерлиг амгы үениң тергиин чаа школазы болур.
Амгы үеде Чадаананың 2 дугаар школазында 546 өөреникчи база 51 башкы хаара туттунган.
Республикада 7183 олуттуг 10 чаа школа тудуунуң ажылы кидин түлүк дээрзин сагындыраалы. Оларның 4-нүң тудуун бо чылын доозар. 11 дугаар школаның тудуун “Көдээ девискээрлерни сайзырадыры” деп федералдыг программа дузазы-биле Улуг-Хем кожууннуң Чодураа суурунга чоокку үеде эгелээр. Аңаа 176 олуттуг чаа школага уруглар өөренир. 616 олуттуг школаларны Чадаанада болгаш Балгазында тудуп турар. 825 олуттуг 8 школаның тудуу уламчылап турар. Бо чылын 4 школаның тудуун доозар, арткан 6 школаның тудуун 2024 чылда доозар.
/ Алиса ДОНГАК.
"Шын" №41 2023 чылдың июнь 7