Обсервацияже солушкан эмчи ажылдакчылары болгаш контактылыг турган кижилерни чыттырары-биле эмнелге черлеринден аңгыда санаторий «Серебрянка», «Өдүген», «Чалама» болгаш «Буян-Бадыргы» гостиницалар ажыглаттынып турар.
Иштики херектер ажылчыннарының аразындан 5 кижи коронавирустан аараан, 25 кижи карантинде – деп корум-чурум дугайында илеткелинге ИХЯ-ның сайыды чугаалаан.
1300 хамаатыны изоляция чуруму дээш хынаан соонда, 145-ге административтиг протоколду тургускан. Интернет четкизинге шынга таарышпас пандемия дугайында фейк медээлер таратканы дээш, ийи кижи 60 муң рубльге торгаал алган.
6 кижиге онааштыр Абаканче 14 хонук сагывайн, катап киргени дээш, судче херээн чоруткан.
Эрткен неделя дургузунда 142 кем-херек үүлгедиишкини бүрүткеттинген. Өлүрүүшкүн чок.
Опийлиг наркотик бүдүрер притон Рабочая кудумчузунда илерээн, ээзинге удур херек оттурган.
Чартык чыл дургузунда 10 оор чорук кылган, өөренмейн турар, 9 класс соонда кымга-даа херек чок элээди оолдар туттурган.
Назы четпээн уругларның хайгаарал чок хөйү-биле Кызыл хоорайда тояап турарын ИХЯ-ның сайыды дүвүрел-биле демдеглээн.
Эзирик чолаачыларның буруузу-биле 1 харлыг чаш кижи озал-ондакка кемдээн, база 49 автомашина штрафплощадкаже кирген.
Чазак Баштыңы ИХЯ-ның ажылчыннарындан 5 кижи чурттакчы чон-биле ажылдап тургаш, аарый бергенин демдеглээш, бо байдал уламчылаар болза, айыылга удур ажылдаар кижилер артпайн барып болур, ынчангаш кожуун удуртукчуларын чурттакчы чоннуң аразында чырыдыышкын ажылын күштелдирерин чугаалаан.
«Изоляция чарлаан үеде өөреникчилер кем-херек үүлгеткеш, туттуруп турары чурумга таарышпас боор. 9 класс дооскаш, кымга-даа херек чок апарган өөреникчилерниң байдалы дүвүренчиг, ындыг турбас ужурлуг, ортумак эртемниг кадрлар өөредип алыры шупту сайыттарны дүвүредир ужурлуг".
Өөредилге яамызы бо ажылды суларатканын Чазак Баштыңы демдеглээн. Мындыг берге үеде чамдык сайыттар ажылын каапкаш, изоляцияда олуруп алганы база шын эвес, ажылын башкарып, Чазак хуралдарынга киржирин удуртукчу сагындарган.
«Мээң оралакчы даргаларым чамдыктары шимээн чок чидип, ажылдавайн барган, а мен бодум орунга аарып-даа чыткаш, ажылдавайн баар эргем чок, даргалар ис чок чиде бээри амгы үеде улуг айыыл-дыр. Бодунга хууда дыштанылгалар чарлап алыры шын эвес» – деп, оларны Шолбан Кара-оол шүгүмчүлээн.
Элээн хөй яамыларның даргалары чондан хоорук бооп турары, яамының ажылы чондан хааглыг, билдинмес турарын эде көргеш, ажылдаарын негээн.
Оралакчы даргалар Александр Брокерт биле Саида Сенгииниң социал четкиже үнүп, тайылбыр ажылын эки чорудуп турарын Чазак Баштыңы үлегер кылдыр айыткан.
Ынчангаш ажык-чарлыг эвес олурар болзуңарза, ажылыңар чок деп болур.
«Интернетке чон-биле, ниитилел-биле харылзажырыңар дээрге-ле чонну камгалап турар ажылыңар-дыр. Мындыг дүшкүүрлүг үеде тайылбыр чокта артык чугаа, хоп, меге болгаш дүвүрээзин тараар. Удуртукчулар бо байдалды башкарып, ажылдап олурар ужурлуг.
Коронавирус хенертен чиде бербес. Мен силерге мооң мурнунда база чугаалап турдум, вирус чавырлы бээр үези чоннуң 60-70 % аарып каапкан соонда эгелээр, чок болза антивирус вакциназы тыптырга чавырлып болур, бистиң чуртувуста ол ажыл кылдынып турар, ынчалза-даа күске чедир ол чаа эм тыпты бербес. Ынчангаш дүрүм сагыыры – чугула.
Бистиң негелделеривис езугаар маска кедер чурумну хажытпайн, ону сагып тургаш, бүдүрүлгелерниң ажылдаарын чөпшээрээр деп дугурушкан бис.
Ниити чурттакчы чоннуң алдынып турарын көөр болза, эң-не чурум чок регион бооп турар-дыр бис.
Бо анализти технологиялар таварыштыр хайгаарап турар – Тывада эмин эрттир хөй кижилер даштын чоруп турарындан вирустуң тарап турары база дыка бедик деңнелде. Хүлээп алган хемчээлдеривис куду деңнелде деп миннир ужурлуг бис. Алдынар культуравыс бо берге үениң негелдезинге дүгжүр ужурлуг.
Бүзүревес болзуңарза, оода сураглыг кижилерниң салымын сонуургап көрүңер. 650 ажыг кижи Дагестанда чок болган-дыр. Олар бис ышкаш хүрешке ынак чон. Россияның херээжен хүреш командазының сураглыг тренери Магомед Алиомаров коронавирустан үш хонук бурунгаар чок болган. Россияның бокс командазының тренери Магомед Магомедов база-ла чок болган.
ММА чемпиону Хабид Нурмугамедовтуң адазы аарааш, комаже киргенин ол интернетте бодунуң номчукчуларынга чугаалап тур, силер бодаарыңарга анаа ышкаш – аарыг эжииңер соктап кирип кээрге орай болур» – деп, Чазак Баштыңы хуралга чугаалаан. «Кижилерниң харыысаалга, чурум чогу дээш, эмчилер бодунуң амы-тыны, кадыы-биле санажып турар. Халдавырлыг аарыг дээрге оюн-баштак эвес-тир, кадык камнаары бир дугаарында сээң бодуңдан хамааржыр деп чурттакчы чонга катап-катап сагындырар болза эки».
Көдээ ажыл-агый яамызының илеткелинден
"Часкы тарылга ажылын баштай-ла фермер Виктор Зотов дооскан, а май 25-ке чедир төндүрер бис деп турар кожууннар озалдаан-дыр, даштын агаар 29 градус чедир изий берген, алды айда доозар деп чугаалары шын эвес. Хемчеглерден алыңар" – деп, Чазак Баштыңы кожуун чагырыкчыларынга чугаалаан.
Чон ногаа аймаан тарып, бодунуң негелделерин огородтан хандырып алырын хуралга база сайгарган. Халас үрезин-биле дуза чедирери кандыг түңнелдиг болганын Чазак Баштыңы шупту удуртукчулардан болгаш Дээди Хуралдың депутаттарындан айтырган.
Совет үеде өөреникчилер бригадалары ногаа ажаар шөлдерге ажылдап турганын Чазак Баштыңы сагындыргаш, «Бүрен-Хем ортумак школазынга чайгы үеде ажылдааш, шалыңны безин ап турган бис» – деп хуралга демдеглээн. «Кызылдың школа-интернады-биле Ийи-Тал школазынга үлегерлиг көдээ бүдүрүлге тургузары-биле кылган ажылды, чайның чаңгыс хүнү бүдүн кышты чемгерер деп чугаалажыр болгай бис, бо ногаажыдылга ажылын озалдай, карак чаап, тарыыр бис деп турары утка чок».
Таңдыда Михаил Санниковка 33 миллион рубльге тараа ажаар, республиканың үрезин курлавырын шыгжадыр ажылды тургузары-биле күрүне бо чылын дуза чедирген. Василий Оюннуң бүдүрүлгезин деткиир дээш, база элээн хөй миллион акшаны киирген турган, «чамдыкта дедир кээр орулга чогу хомуданчыг».
Часкы тарылга ажылдарынга кывар-чаар чүүлдер өртээн чиигедири-биле хүлээп алган хемчээлдер соонда дизель кывар-чаар чүүл өртээн чиигедирге, Таңдының сайгарлакчыларынга ниитизи-биле 1 литрде 20 рубль чиигээн.
#Шын