Сентябрь 28-те Кызыл кожууннуң Черби суурга “Чербиниң кежээлери” деп орус культураның регионнар аразының фестивалы болуп эрткен. Аңаа Кызыл, Бии-Хем, Каа-Хем, Таңды кожууннардан база Кызыл хоорай, Красноярск край, Хакас Республикадан чогаадыкчы коллективтер – ниитизи-биле 100 ажыг кижи киришкен.
«Чербиниң кежээлери» төлевилелди Президент Фондузунуң культура инициативаларының деткимчези-биле Кызыл кожууннуң чагыргазы, Культура эргелели болгаш Төпчүткен клуб системазы боттандырып турар.
Дыштаныр хүнде Черби суурнуң кол чоргааралы болган орус чоннуң амыдыралын, эдилеп чорааны национал эт-севин чыып көргүскен музей-казанак чаны, ол чоок-кавыга оон-моон чыылган чон хөй болган.
Фестивальды Россияның алдарлыг артизи Надежда Даржаа аттыг Культура бажыңының чанындан киржикчилерниң байырлыг чыскаалы-биле эгелээш, музей-казанак чанынга кээрге, Кызыл кожууннуң драма театрының артистери оларны омак-хөглүг уткуп, хороводтап, самнап, чыылганнарны улам хөгледип, байырланчыг шинчи киирген. Улаштыр улусчу ус-шеверлерниң хол-биле аргаан-даараан, чазаан, чураан ажылдарының болгаш каасталга уран чүүлү, «Орус амдан» аъш-чем делгелгези, мастер-класстар болгулаан. Оларның аразында Надежда Миненко аргаан, даараан ойнаар-кыстарны кылып турар: “Мен пенсияже үнгенден бээр, хостуг үе көвүдей бээрге, мында ойнаар-кыстарны хол-биле аргып-даарап, кылып эгелээн мен. Оларның аразында бичии уругларга таныттынгыр тоол маадырлары колдаан. Ол ышкаш пионер турган үемни сактып келгеш, бодумну база ойнаар-кыс кылдыр кылдым. Улус дыка сонуургаар боор чорду. Шак мындыг фестивальдар удаа-даараа болуп турары дыка эки-дир. Бөгүн сагыш-сеткил көдүрлүүшкүннүг хүн болду. Ырлап-шоорлап, национал аъш-чемни чооглап, дыка эки дыштанып алдывыс” – деп, ол чугаалаан.
Эң-не кол көрүштүг кезээ «Орус болгаш казак ырлар» мөөрейи эгелээр мурнунда, ТР-ниң ДХ-ниң Даргазы Каң-оол Даваа ырак-чооктан чыглып келген фестиваль киржикчилеринге байыр чедиргеш, орус-тыва чоннарның найыралы кезээде быжыгып, чоннарның культуразы моон-даа соңгаар сайзыраарын күзээн. “Чербиде болуп турар орус культура фестивалындан аңгыда, “Чербинские колядки”, кат-чимис хайындырарының фестивалы чоннуң күзелдии-биле чыглыр ынак хемчеглери болу бергилээн. Аңаа кээп турар киржикчилерниң арын-шырайын безин көөрге, эки сагыш-сеткил сиңген, өөрүшкү-маңнайлыг болуп турары дыка онза-дыр. Бо хемчеглер чоннар аразының найыралын быжыктырарынга болгаш моон-даа соңгаар туристерни хаара тударынга улуг салдарлыг болуру билдингир ” – деп, ол чугаалаан.
Фестиваль киржикчилери чаңгыстың ыры, ийиниң ыры, хөйнүң ырынга мөөрейлешкен. Түңнелинде, номинация аайы-биле шаңналдыг черлерни дараазында киржикчилер алган:
“Орус улустуң ыры”:
1-ги черни Красноярск крайның Железногорск хоорайындан “Карусель” улустуң бот-тывынгыр коллективи чаалап алган.
2-ги черни Абакандан “Воскресенье” ансамбли ээлээн.
3-кү черге Хакасияның Подсинее деп суурундан Ольга Кабанова төлептиг болган.
“Казак чоннуң ыры”:
1-ги черни Хакасияның Абакан хоорайда М.Л. Шрамко аттыг Орус улустуң хору чаалап алган.
2-ги черни Кызылдан “Раздолье” ансамбли алган.
3-кү черге Элегес-Аксындан орус улустуң аас чогаал бөлүү "Забава" төлептиг болган.
Ол ышкаш делгелге-мөөрейге орус чоннуң национал чеми, ус-шеверлерниң хол-биле кылган ажылдарының тиилекчилери тус-тузунда шаңналдарны алган. Фестиваль найыралдың кежээзи дискотека-биле доозулган.
/ Сорунза МОНГУШ.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
“Шын” №76 2024 чылдың октябрь 2