“Тува 24” телеканал “Чон айтырып тур” деп төлевилелдиң баштайгы шенелде үндүрүлгезин чонга бараалгаткан. Орлана Бойду биле Антон Посохинниң эрттиргени 1 шак үргүлчүлелдиг дамчыдылганың темазы-даа калбак, чалаткан аалчыларның – харыысалгалыг кижилерниң ээлеп турары албан-дужаалының-даа, харыылап турар айтырыгларының-даа деңнели бедик болган.
Дамчыдылганың темазы – “Чуртталга-коммунал ажыл-агыйы болгаш одалга сезону”. Кыш бүдүүзүнде ол теманы шилип алганын – телеканалдың удуртулгазының маадырлыг чоруу деп санап болур. Чүге дизе, ол дээрге маргыштыг, хөй-хөй хомудал-негелделерлиг, чугаа-сооттуг, “кезээ мөңге” темаларның бирээзи. Аңаа харыылаары база белен эвес, чүге дизе кыска үениң дургузунда айтырыглар дыка хөй келген.
Студияда чалатканнарны болгаш дамчыдылгага киржип келген харыысалгалыг даргаларны база бо-ла “кезээ мөңге” айтырыглар дүвүредип, ол талазы-биле дарый шиитпирлер хүлээп алырын негеп турар — оттулар чүүл, ооң чер-черлерде шыгжамырлары, шынары болгаш чедирилгези, “Хөмүр-даш продукциязы” КИС, QR-кодтар ажыглалынга бергедээшкиннер, бажың-балгаттың чылыдылга айтырыглары, эргелеп-башкарылга компаниялары-биле харылзаа-хамаарылга, арыг-шевер болгаш бок дээн чижектиг ёзулуг амыдыралчы айтырыгларга Тыва Республиканың Чазааның оралакчы даргазы О.Н. Лукин болгаш ТР-ниң одалга болгаш энергетика сайыды Э.А. Куулар, чуртталга-коммунал ажыл-агыйының сайыды М.М. Мынын-оол олар харыыларны бергеннер. Ийи неделяның дургузунда “Чуртталга-коммунал ажыл-агыйы болгаш одалга сезону” темага холбаштыр келген айтырыгларның саны 200 ажып турар. Ындыг болганда, кыска үениң дургузунда эфирге оларның дөгерезинге харыылаары барык болдунмас, чүге дизе тема аажок калбак дээрзин үстүнде айыткан бис. Ынчалза-даа хамаарышкан албан черлери хамааты бүрүзүнге албан харыылап кээр.
Чон-биле мындыг чергелиг удур-дедир харылзаа среда санында болур дээрзин “Чон айтырып тур” деп төлевилелдиң эрттирикчизи чугаалады. Дамчыдылганың организациязын харыылап турар кижилер аңаа баш удур ыяк белеткенир турганнар, оон башка студияда чаңгыс борбак микрофонну ыңай-бээр борбаңнадыр октажыр таварылгалар-даа кайыын турар. Бир-тээ ол шенелде үндүрүлге болганда, моон соңгаар ооң шынары экижиир дээрзинге идегээр апаар. А кол-ла чүве – чон-даа, эрге-чагырга-даа ындыг удур-дедир ажык харылзаага хереглелдиг, бот-боттарын дыңнажып эгелээн дээрзи көскү. А бөгүнде бистиң эң-не аскап турар талавыс – бот-боттарын дыңнажып билбези-ле болгай. Дыңнажып эгелээни дээрге-ле ийи талада идегел, бүзүрелдиң катап төрүттүнүп олурары-дыр. Бир кезек үеде мындыг мөзүнү чидирген турган бис.
Чоннуң салган айтырыглары чидиг болурундан аңгыда, эрге-чагырганың төлээлеринге чаа бодалдарны төрүттүндүрген. Ылаңгыя чамдык айтырыгларга элээн узун тайылбырларны О.Н. Лукин кылыр ужурга таварышкан. Чүге ТР-ниң Чазаа QR-кодтуг орукту шилип алганыл, ооң эки болгаш чедимче чок талаларының дугайында шуут-ла чижектер киирип тургаш, тайылбырлаар ужурга таварышкан. Ук албан-дужаалында чаа-ла 6 ай чедип олурар дарга ол хүн улуг шылгалданы ийи сайыт-биле деңге эртип, ниитизи-биле багай эвес деп демдекти алган. Чоннуң шылгалдазын эрткен деп болур. О.Н. Лукин-даа, Э.А. Куулар болгаш М.М. Мынын-оол олар-даа эфирге салдынган айтырыгларга долу болгаш чедингир харыы бээрин кызытканнар. Оларның ол оралдажыы бүткен.
Чамдык айтырыглар узап, харыылап турар даргаларны үзе кире бээр таварылгалар турган, эрттирикчилер ону аайлап-таарыштырыптар харыы чок болган. Ону база шенелде үндүрүлгениң эскиттери деп санап каалыңар.
Дараазында дыка хөй айтырыгларны “Чон айтырып тур” деп төлевилел чырыдарын планнап турар. Баштайгы шенелде үндүрүлге үүрмек четпестерни санаваска, шылгалданы чедиишкинниг дужаап алган. Дараазында үндүрүлгелер кандыг болурун көре бээр бис.
Артур ХЕРТЕК
“Шын” №84 2023 чылдың ноябрь 4