Бо чыл Тес-Хем кожуунга байырлалдар-биле байлак чыл болган. Өскен-төрээн кожуунум Тес-Хемниң 100 чыл оюнга, Самагалдайның 250 чылдаанынга тураскааткан байырлал-даа бедик деңнелге эрти. Байырлалга уткуштур дыка-ла хөй ажылдар кылдынганын көрдүвүс. Ылаңгыя кожуун төвүнде Культура бажыңының девискээринде Амбын ноянга тураскаал саадапканын байырлалга келген чон көрген боор. Онзагай-ла кылган болду.
Чоокта чаа Кызыл хоорай чорааш, орук ара бир чаңгыс чер чурттуум-биле чугаалажып чордум. Ооң чугаазындан Амбын ноянга тураскаалды бистиң кожууннуң бир төлептиг оглу Роберт Доржу кылдырган деп билип алдым. Чүгле ол тураскаал эвес, бо оглувустуң төрээн кожуунунга кылып чоруур чүүлдери хөй деп билир мен. Бир чижек, каш чыл ишти чоннуң тудуп чадап турган Самагалдай хүрээзин байырлалдар мурнунда, кыска үе дургузунда Роберт Дермеевичиниң деткимчези-биле туттурупканы дыка улуг буян болган.
Эрткен неделяда «Шын» солунга тускай шериг операциязында киржип турар дайынчыларывыска деткимче көргүзүп турар кижилер дугайында номчудум. Оларның бирээ- зи – бистиң Тес-Хем оглу Аян Сырат болду. Ол бодунуң акша-хөреңгизи-биле Нива маркалыг автомашинаны саткаш, дайынчыларга белек кылдыр дамчытканын номчааш, чоргаарланып олурдум. Аян Сырат база кожуунунда чедиишкинниг ажылдап чоруур сайгарлыкчы-дыр. Ооң удуртуп турар ажыл-агыйы бистиң кожуунда дыка хөй тудугларны, оруктарны, көвүрүглерни кылып турар. Бо бүгүнү чону көрүп, өөрүп турар.
Үш дугаар эң-не чоргаарланыр чаңгыс чер чурттуум — Сайын-Белек мөгевис. Тываның Чаан мөгези Сайын-Белек Түлүштүң хүрежиниң езулуг аарыкчызы мен. Бо хүннерде Тываның спортчуларының байырлалында Тыва Чазак Чаан мөгевиске улуг чедиишкиннери дээш бажың тудуп алырынга деткимче кылдыр 3 сая акша тывыскан деп дыңнааш, дыка өөрдүм. Аныяк спортчуга ол дыка улуг деткимче-дир.
Чамдык кижилерниң кылып чоруур эки ажылын бөдүүн, мен ышкаш улус билбес боор-дур. Ынчалза-даа чон караа көскү дээр болгай, оолдарым ышкаш бо буянныг оолдарның кылып чоруур ажыл-ижи чонунга көскү үлегер.
Ынчангаш Чаа чыл бүдүүзүнде кожуунумнуң бо төлептиг, ховар оолдарынга чоргаарланмышаан, оларга ам-даа улуг чедиишкиннерни күзээр-дир мен.
Николай АРАКЧАА, күш-ажылдың хоочуну.
Куран арбан.
“Шын” №99 2023 чылдың декабрь 27