Ноябрь 4-те найысылал Кызылдың Арат шөлүнге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүн байырлап эрттирген. Аңаа аңгы-аңгы адырларның албан черлери боттарының шөлчүгештерин тургузуп, чонга ачы-дузазын, арга-сүмезин кадып, бистиң улуг чуртувустуң янзы-бүрү омак-сөөктүг чоннарын төлээлеп, оларның онзагайларын көргүскен.
Чоннуң чаңгыс деминиң байырлалынга Тываның Баштыңының Администрация болгаш Чазак Аппарадының удуртукчузу Юрий Ананьин республиканың бүгү-ле аңгы-аңгы омак-сөөктүг чонунга байырын чедирген.
Республикада 100 ажыг нациялар төлээлери чурттап турар. Республиканы онзагай болгаш хөй националдыг болдурганын ол демдеглээн. Тускай шериг операциязында бистиң чаңгыс чер чурттугларывыстың киржилгезин эрес-дидим болгаш бердинген чоруктуң чижектери кылдыр айыткан.
“Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнде республиканың бүгү-ле чурттакчы чонунга шериглерге, фронтуга болгаш чаа регионнарга чедирип чоруур дузазы дээш четтиргенивис илередир-дир бис. Чурттуң Президентизи Владимир Путинниң республикага кээп чорааны хей-аът көдүрлүүшкүнүн берген. Ооң Тыва дугайында сөстери бистиң чүректеривиске артар. Тываларның патриотчу хей-аъды республиканың хөгжүлдезинге кол шимчедикчи күш болуп, бистиң чуртувус чоргаарланып чорууру националдар болгаш шажыннар аразының тургузуунга улуг рольду ойнап турар” – деп, Юрий Ананьин чугаалаан.
Республика Ада-чурт камгалакчыларының дайынчы маадырлыг чоруктарынга база чаңгыс чер чурттугларының Төрээн чуртун камгалап тургаш, коргуш чок болгаш тура-соруктуг ажыл-херээнге чоргаарланып чоруурун ол онзалап демдеглээн.
Россияның Маадыры, гвардияның биче сержантызы, 55-ки гвардейжи мото-адыгжы (даг) бригадазының разведка батальонунуң шавар халдаашкын бөлүүнүң командири Буян Куулар база байыр чедирип сөс алган. Тускай шериг операциязы бистиң чурттуң регионнарындан аңгы-аңгы культуралыг, дылдарлыг болгаш ёзу-чаңчылдарлыг шупту дайынчыларны каттыштырганын ол байыр чедириишкининге чугаалаан.
Чазак Даргазының оралакчызы Айдың Чюдюк он бир аныяк хамаатыга паспорттарны байырлыг байдалга тывыскаш, Россия Федерациязының хамаатыларының эрге-байдалынга дүүштүр сөс-биле-даа, ажыл-херээ-биле-даа дүгжүп, хүндүткелдиг болгаш хоойлу-дүрүмнү сагып чоруурун күзээн.
Ажыктыг эрттирген
Арат шөлүнге национал чоннарның делгелгезин чаңчыл езугаар организастап, оларның аъш-чемин делгеп, национал идик-хевин, бараанын көргүскен. Хөй-ниити организациялары, күүсекчи эрге-чагырга органнары боттарының ажылы-биле таныштырып, арга-сүмени берген.
Оларның аразында Саң-хөө яамызының специалистери чонга янзы-бүрү оюннарны ойнадып, тестилерни эрттирген. Аңаа чыылган чон саң-хөө талазы-биле билииниң деңнелин тодарадып, акша-төгерикти шын чарып, ажыглап билириниң талазы-биле билиглерни шиңгээдип алыр аргалыг болганнар.
Ыяап-ла медицина камгаладылгазының төлээлери чыылганнарга медицина полизиниң хүлээлгелерин, кандыг таварылгаларда дузалыг болурун таныштырган. Ол ышкаш полисти узатпас болза, таваржып болур шаптараазыннарны база айтып демдеглээн.
База И.Г. Сафьянов аттыг Орус культура болгаш К.Б. Ондар аттыг Тыва культура хөгжүдер болгаш ёзу-чаңчылдар төптери боттарының ажылын көргүскеннер. Республиканың чогаадыкчы бөлүктери база чыылганнарның хей-аъдын көдүрген. Аңгы-аңгы нацияларның ат-сураглыг болгаш аныяк артистери, орус ырыларның «Раздолье», «Тыва», «Жар птица» ансамбльдери дээш оон-даа өскелер оюн-көргүзүүн бараалгаткан.
Байырлыг хемчегни Тываның Националдар талазы-биле агентилели тус черниң бот-эргелел база Чазактың күүсекчи органнары-биле кады организастап эрттирген. Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Айдың Чюдюк организакчы комитетти удурткан.
Хөглүг аргыжылга
Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнүң база бир онзагай хемчеглериниң бирээзи “Культурлуг автобус” болган. Ол чүгле байырлал хүннеринде эвес, а анаа-даа хүннерде чурттакчы чонну уран чүүл дузазы-биле хөгледип, сагыш-сеткилин көдүрер төлевилел апарган.
Төлевилелдиң эгелекчилери Виктор Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының артизи Тана Хөвең-оол, Тываның культуразының алдарлыг ажылдакчызы Томас Монгуш, уран чүүл колледжизиниң сургуулу Күдерек Иргит автобуска чораан чоннуң байырланчыг хөөнүн көдүрүп, улустуң ырларын ырлашканнар.
Төлевилелдиң ийиги кезээнде аргышкан чон чүгле ыры дыңнаар эвес, артистерниң болгаш сургуулдарның номчаан тыва шүлүктерин болгаш дүрген чугааларын дыңнаарлар. Ол чурттакчы чонну хөгледиринден аңгыда, культуразын бедидип, бодунуң чонунуң культуразын оон-даа артык билип алыр аргалыг болур.
Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнге хамаарышкан хемчеглерниң кол сорулгазы Россия Федерациязының 89 субъектизиниң чаңгыс демин чугулалап, ону кижи бүрүзүнге билиндирери болган. Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүн чүгле найысылал Кызылга эвес, республиканың бүгү-ле кожууннарынга байырлаан.
/ Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
“Шын” №85 2024 чылдың ноябрь 6