Чула байырлалы – кыштың башкы айының 25 чаазы-биле Манджушри бойдусадының кижи чаяалгазы, төвүт буддизмниң алдарлыг чаартыкчызы, Гелугпа школазының үндезилекчизи Дже Цонкапа башкының өндүр улуг Чыргалаң чедип алган хүнүнге тураскааткан улуг хүндүткелдиң ёзулалын эрттирер байырлал.
Декабрь 18-те республиканың хүрээлеринде лама башкылар болгаш чүдүкчүлер чүс-чүс чулаларны кыпсып байырлаар.
Буянныг хүнде эки-даа, багай-даа үүле чүс муң катап арбыдаар.
Дже Цонкапа (1357 — 1419) - Төвүттүң Амдо районунга төрүттүнген. Ооң төрүттүнериниң мурнунда авазынының дүжүнде энерел сеткилдиң бурганы Авалокитешвараның алдын статуязы дээрден чаларап келгеш, авазының тейинден иштинче кире берген. Авазы оттуп келгеш, тускай төл төрүттүнер деп билген.
Дже Цонкапа 3 харлыындан тура үжүк-бижикке боду өөренип алгаш, хелиң сагылдарны хүлээп алган. 7 харлыында кечил сагылдарны четтирип алгаш, лама башкызындан Лобсанг Драгба деп атты хүлээп алган. Ол чаңгыс номчаан чүүлүн дораан сактып алыр, кара чажындан тура угаангыр-сагынгыр, шажын өөрениринче кызыл чүткүлдүг чораан. Философияны өскелерге өөредиринден аңгыда даян кылырынга бедии-биле күженип, арыглаашкын практикаларын хөйү-биле база боттандырып чораан.
Дже Цонкапа башкы 3,5 сая долу тейлээшкинни, 1, 8 сая мандала өргүлүн болгаш Ваджрасаттва бурганның тариназын санап четпес катап номчуп, арыглаашкынны кылып турган. Аңаа үргүлчү бурганнар, ылаңгыя Манджушри бурган чаларап кээп, ханы өөредигниң долу тайылбырларын дамчыдып турган.
Будданың өөредииниң долу оруун Ламрим Ченмо деп аттыг номунга допчулап бижээн. Амгы үеде оон бээр 600 ажыг чылдар эрткен-даа болза, шажынның дээди өөредилге черлеринде Ламрим Ченмо кол эртемнерниң санынче кирип турар.
/ Алиса ДОНГАК белеткээн.