Кыштың башкы айында агаарның температуразы өске чылдарга деңнээрге, өршээлдиг болуп турар. Чижээлээрге, эрткен чылын бо үеде термометрлер -40 градусту көргүзүп турган. Ооң уржуундан 25 кижи эът-кежин соокка үжүткеш, Республиканың 1 дугаар эмнелгезиниң өрттең салбырынга эмнээшкинни алган деп ук салбырның эргелекчизи Омак Малбык-оол чугаалаан.
Омак Малбык-оолдуң дыңнатканы-биле, бо хүнде 5 кижи өрттең салбырында эмчилерниң ачы-дузазын ап, кадыының байдалы экижип турар. Сооктар дүшкен соонда, ниитизи-биле холу-будун доңгурган 25 кижи долу эмнээшкинни алган. Ындыг турбуже, эмчилерниң тура дүшпейн, дыш чок ажылдаар изиг үези чоогап турар. Агаарның температуразы кудулаарга, доңган кижилерниң саны көвүдээр. Ылаңгыя Чаа чылдың узун дыштаныр хонуктарында өрттең салбырынга хостуг чыдар оруннар безин чедишпейн баар.
“Хөй кезии ыт ишпес ажыг суксун ишкениниң түңнелинде, хол-будун үжүткеш, салаалары чок артып турар. Оон аңгыда, узун орукка машина-техниказы үрелген түңнелинде доңгаш, эмнелгеже кирип турар кижилерниң саны база эвээш эвес. Ынчангаш орук үнер бетинде техниканы албан хынап алыры чугула. Ол ышкаш соталыг телефоннуң батареязын албан долдуруп алыры чугула” — деп, салбырның эргелекчизи чугаалаан.
Бир эвес хоорайга кылаштап тургаш, салаалар азы чаактар доңгаш, билинместеп эгелээр болза, ол-ла дораан чылыг оран-саваже кирер, деп эмчи сүмелеп турар. Доңган холдарны хар азы үс-биле дүрбүп болбас, кеш доңгаш, чугалап каар, соок хар дегзир болза, ханзырааш, балыгланы берип болур.
Эмчилерниң эң кол сүмези – эзирик даштыгаар үнерин шеглээр. Ажыг суг амзапкан кижиниң дамырлары алгый бээр, ынчангаш чылыг ышкаш болур. Оон аңгыда, таакпы база ханның эргилдезин оожургадып турар, ынчангаш организмден чылыг дораан үнер. Үр үе дургузунда агаарлаан соонда, албан салаалар, думчук болгаш чаактарны хынап алыры чугула. Доңган таварылгада, дораан эмчи дузазын албас болза, кеш өлүглени берип болурунуң айыылы улуг.
Олча ОНДАР.
“Шын” № 98 2024 чылдың декабрь 21