«Шын» 12+

Чыланның ак дажы.

10 сентября 2022
64

Бир аңчы күзүн хайыы, ырак черге аңнап чорааш, бир черге хөй чыланнарга таваржы берген. Топтап көөрге, ол чыланнар бир борбак ак дашка баргаш, аңаа сөгүрүп чылгааш-ла, хорум-хая адаанче кирип турар болган. Адактың сөөлүнде чараш өңнүг, бажында мыйыс чиңзелиг улуг чылан келгеш, база-ла ол дашты чылгааш, хая адаанче, өөрүнүң соонче кире берген. Чыланнарның ижээп турганы ол чүве-дир.

Аңчы: «Чыланнар-даа шупту чыдынынче кирген-дир, ам келбес боор» деп бодааш, туруп баргаш, ол дашты чылгай каапкан болган. Ооң соонда чоорту-ла эъди-кежи билинместеп, угааны ышкындырган. Бир каш хонук эрткенде, аңчының улузу дилээш, тып чадашкаш, чанып келгеннер. Өлген-дир деп санап кааннар.

Аңчы бир миннип кээрге, хүн караа изидип турар мындыг болган. Чанында биеэги-ле хорум-хая баарындан хөй чыланнар үнгүлээш, черге каш аңдарылгылааш-ла, кежинден союп үне бээр, эрги кештери ол черге сойлуп чыдып каар мындыг болган. Ол кижи ол-ла хорум-хаяның баарынга удуп кыштааш, час дүжүп, чылый бергенде, чыланнар-биле кады оттуп келген бооп-тур. Ооң соонда ол аалынга келген-дир.

(Сүт-Хөл чурттуг Маржымал Очурович Ондар (т.ч. 1928) Кызылга 1990 ч. сентябрь 19-та бижиткен, т. 297, х. 2136, а. 35)

«Тыва улустуң бурун чугаалары» деп номдан.

Надежда Сат