Архивте бижээни үш, херек кырында ийи хүрээ тыпкан дээрзин эртем экспедициязы тодараткан.
Республиканыӊ төөгү-культура өнчүзү болур сарыг шажыныныӊ бурунгу хүрээлерин дилеп тывар талазы-биле ажылды Тываныӊ Баштыӊыныӊ деткимчези-биле чорудуп турар.
«Россияныӊ сарыг шажын хүрээлери болгаш дуганнары: медээлерниӊ чаӊгыс аай информация баазазларын тургузары» деп масштабыг төлевилелди Москва хоорайныӊ, Тыва, Калмык, Бурят республикаларныӊ, Забалье крайныӊ эртемденнери боттандырып турар. Ону Россия чоннарыныӊ культуразыныӊ өнчүзүн кадаглаар чылынга тураскааткан.
Россияныӊ эртемнер академиязыныӊ востоковедение институду Тываныӊ девискээринде бурунгу хүрээлерниӊ турган черин дилеп тывар ажылды уштап-баштап турар.
Тере-Хөл кожуунуӊ девискээринге үш хүрээ турганыныӊ дугайында бижээн медээлерни эртемденнери архив материалдарын тып алган.
Тываныӊ гуманитарлыг болгаш тускай эртемнер шинчилээр институдунуӊ релиогиведение секторунуӊ эргелекчизи, религоведение доктору Ульяны Бичелдейниӊ удуртулгазы-биле бөлүк эртемденнер ол информацияны хынап, ырак-узак кожуунга барып чедип чораан.
Эртем экспедициязынга хөй-ниитижи, төрээн чериниӊ шинчилекчизи Серенмаа Хомушку дузалаажып турган.
10 векте Доора-Мээс деп черге Чыргаланды хүрээзи турган. Ол хүрээ баштай Тере-Хөлдүӊ эриинде Даштыг-Дөргүн деп суг бажы черге турган. Ында ам малчыннарныӊ аалы бар. Кажан Хертек деп аймактыӊ төлээзи хүрээниӊ камбы-ламазы апарганда, ол хүрээни төрел аймааныӊ девискээри Чыргаланды деп черже көжүрген. Архивтиӊ ийи аӊгы бижимелдеринде чаӊгыс ол-ла хүрээни бижээн дээрзи билдинген.
А ийи дугаар хүрээ Кунгуртуг суурдан 2 километр черде турар. Чадыр-Дуган деп бурунгу хүрээниӊ турган черинге суурнуӊ чону демнежип тургаш, боттарыныӊ күжү-биле субурган тудуп кылган.
Бурунгу хүрээлерниӊ таваан тыпкаш, хемчээлдерин тодараткаш, туружун айтып ГИС системазынче ооӊ координаттарын демдеглеп киирген. Сарыг шажынныӊ культура объектилерин тып, оларныӊ даӊзызын тургускан соонда, эртемденнер Тываныӊ ыдыктыг черлериниӊ электроннуг картазын тургузар. Амгы үеде ажылдап турар хүрээлер, бурунгу шагда турган хүрээ-хииттерни, дуганнарны болгаш тыва чоннуӊ өске0даа ыдыктыг черлерин аӊаа көргүзүп демдеглээр.
Тываныӊ Чазааныӊ медээлери-биде Р.Демчик белеткээн.