ТШО киржикчизи, Тываның оглу, Кызыл хоорайда 55-ки мото-адыгжы (даг) шериг кезээниң эргелелиниң взводунуң артиллерийжи хайгыыл салбырының механик-радиотелефонист дайынчызы Аянчы Салчак турган болза, январь 2-де 34 харлаар. 2022 чылдың март 12-де Украина девискээринге ТШО үезинде Чернигов облазының Шестовина суурнуң адаанга тулчуушкун үезинде ооң изиг, дидим чүрээ сокпайн барган.
Аянчы Салчак 1990 чылдың январь 2-де Тываның эң-не ыраккы, чараш чери – Мөңгүн-Тайга кожууннуң Мугур-Аксы суурга тудугжу Мижит-оол Айыышович Салчак, ТР-ниң чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү, шүлүкчү, эге класстар башкызы Галина Донгаковна Мунзуктуң өг-бүлезинге хеймер оглу болуп төрүттүнген.
Аянчы 1996 чылда Мөңгүн-Тайга кожууннуң Мугур-Аксының 1 дугаар школазынче өөренип киргеш, 2007 чылда дооскан. 2008 чылда РФ-тиң Чепсектиг күштеринге 36311 дугаар шериг кезээнге “чолаачы-механик” болуп, шериг албанын эрттирген. 2009 чылда хуусаалыг шериг албаны төнерге, курлавырже халашкан. 2013 чылда Кызылдың көдээ ажыл-агый техникумун “Фермер ажыл-агыйын организастаары” деп мергежил-биле дооскан. Ооң соонда Россияның шерииниң одуруунче кирген.
2015–2016 чылдарда Төп шериг округунуң 41-ги ниити шеригниң 55-ки мото-адыгжы (даг) бригаданың адыгжызы, 2016–2020 чылдарда ол-ла бригадага боду чоруур артиллерия взводунуң санакчызы, 2020–2022 чылдарда механик радиотелефонизи болуп ажылдап чораан.
Чеди чыл дургузунда дайынчы Аянчы Салчактың төлептиг ажылдаанының түңнелинде, хүлээлгезин ак сеткилдиг күүсеткени, дайынчы белеткел үезинде бедик көргүзүглери, быжыг корум-чуруму, дивизионнуң болгаш бригаданың амыдыралынга идепкейлиг киржилгези дээш шериг кезээниң командириниң хүндүлел бижиктери-биле чаңгыс эвес удаа шаңнаткан.
Украинага тускай дайынчы хөделиишкиннерже Төрээн чуртун камгалаары-биле, бир дугаар күзелин илереткен кижилерниң бирээзи. Тулчуушкун үезинде дайынчы эштери-биле А. Салчак көвүрүгнүң кызыгаарын эжелепкеш, Украинаның үрегдекчилериниң болгаш Чепсектиг күштериниң шериглериниң талазындан келген халдаашкынны каш хонук дургузунда чедиишкинниг ойтур шапкан.
2022 чылдың март 12-де шаап халдаашкын үезинде дайынчы үскүлежиишкин болган түңнелинде РФ-тиң Чепсектиг күштериниң шериглери балыгланган. Дайзынның боолаашкынының адаанга дайынчы Аянчы Салчак бодунуң эрес-дидим чоруун көргүзүп, дайынчы үскүлежиишкиннерниң төнчүзүнге чедир УЧК-ның шериглериниң болгаш үрегдекчилериниң талазындан халдаашкынны бодун хайыралавайн ойтур шапкан.
Үрегдекчилерниң дагын халдаашкынының болгаш УЧК-ның талазындан соксаал чок күштүг адыышкын үезинде дайынчы Аянчы Салчак эштеринге дуза херек дээрзин көрүп кааш, бодунуң дайынчы эштеринге от туружундан үнеринге миномет-биле адыышкын адаа-биле баргаш дузалашкан. Ынчан ол балыглангаш, миномёт снарядының хөй-хөй бузундулары ооң дидим чүрээн 2022 чылдың март 12-де тургузупкан.
ТШО маадырын сөөлгү оруунче 2022 чылдың март 24-те төрээн сууру Мугур-Аксындан үдээн.
ТШО үезинде бодун хайыралавайн, эрес-дидим маадырлыг чоруун көргүскени дээш мөчээн соонда РФ-тиң Президентизиниң 2022 чылдың март 26-да үнген 155 дугаар чарлыы-биле дайынчы Аянчы Салчакты Эрес-дидим чоруктуң ордени-биле шаңнаан. 2022 чылдың май 8-те Тываның Чазак Бажыңынга ооң шаңналын өөнүң иштинге болгаш оолдарынга дамчыдып берген.
Маадырның өг-бүлези, өөнүң ишти Онзалай Салчак ажы-төлү-биле кады өөнүң ээзиниң адын мөңгежидери-биле, бүгү-ле хемчеглерни организастап эрттирген.
2022 чылдың октябрь 14-те Төрээн чурту дээш амы-тынын бергеш, Эрес-дидим чоруктуң орденнери-биле мөчээн соонда шаңнаткан, ТШО-га киришкен 5 маадырның партазын Мугур-Аксының 1 дугаар школазынга ажыткан. Оларның аразында дайынчы Аянчы Мижит-оолович Салчак база бар.
2023 чылдың апрель 20-де ТШО маадырлары Аянчы Салчакка, Аңчы Оюнга, Аңчы Бадымага, Май-оол Седенге тураскаал бижиктиг самбыраларны ажыткан.
Аянчы Салчак ийи кайгамчыктыг оолдарның адазы. Олар ачазынга аажок ынак болгаш, сактып, үени дедир чылдырыпкан болза деп бодап турарлар: “Билген болза, ачавысты салбазывыс кай ...”
Онзалай САЛЧАК, өөнүң ишти.
«Шын» №5 2024 чылдың январь 24