Тускай шериг операциязында Ада-чурту дээш демисежип турар маадырларга тылда чондан дуза чугула херек. Тиилелгени чедип алырынга чоннуң деми эргежок чугула. Тывадан муң-муң оолдар уйгу-чыдын, чаныш-сыныш чок фронтуда тулчуп турар. Тывада чон база муң-муң тонна гуманитарлыг дузаны чыып, буянныг үүлени каш чыл улай кылып турар. Чыылда ам-даа уламчылавышаан. Хөй кезиинде техниктиг дериг-херекселдер чугула хереглеттинип турар. Дайынчылар баш удур чагыгларны кылып турар. Херек чүүлдерниң даңзызын шупту шериг кезектеринге тургускаш, улаштыр дамчыдар. Ынчангаш федералдыг болгаш республика чергелиг организациялар, муниципалдыг тургузуглар, сайгарлыкчылар, волонтёрлар ол чагыглар ёзугаар гуманитарлыг дузаны чыып турар.
“Технологияларның кайгамчык хөгжүп турар чүс чылында чурттап чоруур бис. Ынчангаш каяа-даа амгы шагның дериг-херекселдери чугула херек, ылаңгыя дайынчы оолдарывыска. Ужудукчу аппараттар, ол ышкаш оларны илередир тускай херекселдер, электри-биле хандырар генераторлар, рациялар дээш оон-даа өске техника хүн бүрүде ажыглаттынып турар болгаш онза херек. Оон аңгыда мотоциклдер болгаш автомашиналар оңгул-чиңгил оруктарга дораан үрелир. Техника чокта, балыгланган өөрлерин боттарының пунктузунга чедирип алыры берге. Ол ышкаш бистиң эриг баарлыг волонтёрларывыстың кылып турар камгалал четкилеринге база дидим оолдарывыс дыка өөрүүрлер” — деп, Тывада Улусчу фронтунуң салбырының удуртукчузу Саима Далчин чугаалаан.
Ындыг-даа болза чайгы үеде гуманитарлыг дуза чыылдазы арай оожум чоруп турар деп, Саима Далчин демдеглээн. Июльдуң төнчүзүнде республиканың Чазааның деткимчези-биле Курск облазынче 20 тонна улуг чүъктүг машинаны чорудар планныг. Ынчаарга ук транспорт Донецкиге август 15-те – Тыва Республиканың хүнүнде чедер. Ындыг белек шериг албанныг оолдарывыска өөрүнчүг болуру чигзиниг чок. Көрдүнген үеге чедир чогуур деңзилиг чүък чыгдынарынга Улусчу фронтунуң кежигүннери улуг бүзүрелдиг.
Буянныг үүлеже ачы-хавыяазын спорттуң хочууннары доктаамал киирип турар. Олар ужудукчу дроннарны фронтуга сөңнээн.
“Бис спорттуң хол бөмбүү хевириниң хоочуннары сүмелешкеш, дидим чалыы оолдарывыска дузалажыр деп түңнелге келдивис. Ол-ла дораан бир-дем-биле акша-хөреңгини чыгдывыс. Ынчангаш сагыш човаачал хоочун эш-өөрүмге сеткилимниң ханызындан четтиргенимни илереттим. Олар дыка идепкейжи болдулар. 300 муң ажыг рубльди чыгган улус. Шериг кезектериниң командирлеринден сүме алгаш, ук акша-хөреңги-биле шынарлыг ийи ужудукчу дроннарны саттывыс. Тускай шериг операциязында оолдарывыс каң-кадык чанып кээрин күзээр-дир мен. Мында чоок кижилери четтикпейн манап турар” – деп, Тывада хол бөмбүүнүң хоочуннар лигазының президентизи Роман Шинин чугаалаан.
Ол ышкаш доктаамал дузаны чыылда санында-ла чорудуп турар кижи- лер – эмнелге адырының специалистери. Олар чылдың дөрт эргилдезинде акцияның идепкейжи киржикчилери. Бо удаа фронтуга херек полимерлиг удазыннардан кылдынган спанбонд деп материалдарны сатканнар.
“Республиканың кеш болгаш шээр аарыглар диспансериниң ажылдакчылары спанбонд болгаш каш каът плёнкаларны саткан. Оларны каяа ажыглаар дизе, тепловизорлардан чажырар камгалал материалдар-дыр ийин. Ол ышкаш чаъстыг болгаш соок хүннерде шык эрттирбес чоорган болур. Оон аңгыда балыгланган дайынчыларны сөөртүрде азы эмнээрде, адаанга чадып алыр. Кыдыында быжыглаар шүнчүктерлиг болгаш блиндажтар-биле оңгуларның кырындан чадып алырга, камгалал болур. Чаъс чаап келирге база өтпес” – деп, Республиканың кеш болгаш шээр аарыглар диспансериниң программизи Сылдысмаа Сангы-Бадраа чугаалаан.
Гуманитарлыг дуза чыыр пункт доктаамал ажылдап турар. Тускай шериг операциязында шериг даалгаларын күүседип турар аваангыр, дидим оолдарга деткимче херек.
О. АК-ООЛ.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
“Шын” №27 2025 чылдың июль 17