«Хоорайларывыс болгаш суурларывысты чаартып, амыдыраарынга таарымчалыг амгы үениң хүрээлеңин тургузуп тура, төөгүлүг черлерни кадагалап арттырары база чугула…» – деп, РФ-тиң Президентизи Владимир Путин чугаалаан.
2019 чылдан эгелээш, Россияның девискээринге «Чурттаар оран-сава болгаш хоорай хүрээлеңи» национал төлевилел боттанып эгелээн. Ук төлевилелдиң иштинче «Чурттаарынга таарымчалыг хоорай хүрээлеңин хевирлээри» деп программа кирип турар. Бүгү Россияның регионнары чурттап турар черлерин ук программаның ачызында чаартып турар.
«Таарымчалыг хоорай хүрээлеңин тургузары» федералдыг төлевилелдиң кол сорулгазы – хоорай хүрээлеңиниң шынарын бедидери, чурттакчы чонга хоорай, суурларны таарымчалыг кылдыр кылыры, чурттаарынга таарымча чок хүрээлеңниг хоорайлар санын ийи катап эвээжедири, чаагайжыдылга ажылынче хамаатыларны киириштирери.
Кайы хоорайга, суурга, кудумчуга кандыг объект тударын тус черлерниң чурттакчылары онлайн бадылаашкынга киржип тургаш, боттары шиитпирлээр. Ынчангаш тус-черлерниң чурттакчылары чыл санында чурттап турар черлеринге чаагайжыдар объектилерни боттары шилип ап турар. Эрткен 2023 чылда республиканың чурттакчылары 2024 чылда кожууннарга тударын планнап турар 30 объектини шилээн. Ниитизи-биле 102 сая рубль акшаландырыышкын керээзи чардынган турган.
30 объектиниң чамдыызында ажыл арай-ла озалдап турар-даа болза, Ак-Довурак, Шагаан-Арыг хоорайларда болгаш Шекпээр, Ийме сумуларында таарымчалыг хоорай хүрээлеңинде киржип турар объектилерниң ажылы доозулган.
Шекпээр сумузунуң чагырга даргазының экономика талазы-биле оралакчызы Амилия Ооржактың медеглээни-биле В. Ленин кудумчузунда «Чаңгыс эп» шөлүн кылыр дээш, 3 сая рубльге керээни чарган турган. Шекпээр сумузунда ниитизи-биле 1454 хамааты чурттап турар. 2023 чылда онлайн бадылаашкынга өскелерден хөй үннү алгаш, 2024 чылда төлевилелди боттандырары-биле акшаландырыышкынны алганнар. Чаа туттунган «Чаңгыс эп» шөлүнге сумунуң улуг-биче чону күзээн үезинде кээп дыштаныр. Янзы-бүрү байырлалдарны база аңаа эрттирери планда көрдүнген.
Айдың ОНДАР.
Амелия ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
“Шын” №49 2024 чылдың июль 3