Январь 8-те ТР-ниң Баштыңы Владислав Ховалыг “Россети” федералдыг четки компаниязының чиңгине директору Андрей Рюмин-биле найысылалды чырык энергиязы-биле хандырып турар “Кызылская” (220 кВ) подстанцияга четкеш, амгы үеде ында чоруп турар септелге ажылдарын хынап көрген.
Чаартылгалыг септелгениң түңнелинде объектиниң күчүзү ийи катап улгадыр – 330 МВА чедип, чаа хереглекчилерни база кожуптар аргалыг апаар. Ында ажылдарны республика девискээринде үлетпүр болгаш социал адырда чырык хандырылгазының инвестиция төлевилелдериниң комплекстиг планы езугаар чорудуп турар.
Комплекстиг планның боттанылгазының дугайында ийи тала улаштыр Чазак Бажыңынга ажыл-агыйжы хуралды кылган. Аңаа чазак кежигүннериниң киржилгези-биле республиканың хөгжүлдезинге улуг салдарлыг регионнуң энергокомплекизинче инвестицияларны улгаттырарының дугайында айтырыгларны чугаалашкан.
“Россети” – 2021 чылдың декабрьдан тура Президентиниң деткимчези-биле Тывада боттандырып турар чырык энергиязының хандырылгазының улуг хемчээлдиг комплекстиг планының кол киржикчизи. Республикага энергетиканың чаа төлевилел бүрүзү – экономиканы хөгжүдериниң магадылалы-дыр. Тывада ажыктыг казымалдар шиңгээдир болгаш комплекстиг чуртталга оран-сава тудугларының талазы-биле улуг хемчээлдиг инвестициялыг төлевилелдер ажылдап эгелээн. Регионнуң хөгжүлдезиниң тускай программазының боттанылгазы уламчылап турар. Ооң иштинде аңгы-аңгы адырларда чоокта тургускан бүдүрүлгелерниң күчүзүн улгаттырып турар бис. Амгы үеде Тываны таварты Рос- сия – Моол – Кыдат транспорт коридорун тударының айтырыын идепкейлиг өөренип көрүп тур бис. «Россетиниң» удуртулгазының деткимчези чокта, республиканың девискээринге ындыг төлевилелдерни боттандырары болдунмас»– деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.
Эрткен 2023 чылда «Россети» бөлүк 19,4 млрд рубльге республиканың электри четкизиниң ажыл-агыйын модернизастап, хөгжүткенин Андрей Рюмин дыңнаткан. 2024 чылда ол көргүзүгнү 25 млрд рубль чедир көвүдедири планнаттынган.
«Кылып турар ажылдың хемчээлинге хамаарыштыр чугаалаар чүве болза, чурттуң 80 ажыг регионнарында "Россетиниң" салбырларының эң-не улуг хемчээлдиг инвестиция программазының мурнады боттандырар угланыышкынының бирээзи Тывага хамааржыр. Бөгүн Тываның Чазак Даргазы-биле кады “Кызылская” (220 кВ) подстанцияга четкеш, амгы үеде ында чоруп турар септелге ажылдарын көрдүвүс. Ажыл көрдүнген график ёзугаар чоруп турар. Бо ажылды чылдың төнчүзүнге чедир доозар деп планнап турар бис. Чаа четки инфраструктуразы даг-болбаазырадылгазының стратегтиг кол комбинаттарын ажылдадырын хандырып, «Чуртталга оран-савазы болгаш хоорай хүрээлеңи» национал төлевилел-биле Кызыл агломерациязының чырык-биле хандырылгазын магадылаар» – деп, Андрей Рюмин чугаалаан.
“Энергетиканың чаа күчүлүг шыдалын амыдыралга боттандыра бээр болзувусса, регионнуң ниити хөгжүлдезинге, социал-экономиктиг бүгү адырларынга эки салдарлыг, чаа-чаа аргаларны бээр”– деп, Чазак Даргазы немээн.
2021 чылда РФ-тиң Чазааның Даргазының оралакчызы Александр Новактың бадылааны Комплекстиг планның хемчеглери кожа регионнар – Хакас Республика биле Красноярск крайның мурнуу чүгүнде база чоруп турар. Ниитизи-биле 705 километр магистралдыг чырык энергиязының шугумун тудуп, 1370 МВА күчүлүг трансформаторну ажыглалче киирери планнаттынган.
Кол хемчеглер санынче алдын болгаш полиметалл рудалар чыдынын болбаазырадыр Ак-Сугнуң, Кызыл-Таштыгның база Кара-Белдирниң даг-байлакшыдылга комбинаттарын чырык-биле хандырары кирген. Регионнуң соңгу-чөөн база мурнуу чүгүнге чаа хандырылга төптерин тудары планнаттынган.
К. МОНГУШ.
Ада ТЮЛЮШТУҢ болгаш Чингис СААЯНЫҢ тырттырган чуруктары
“Шын” №10 2024 чылдың февраль 10