«Шын» 12+

Эрге-чагырганың дузазы херек

16 декабря 2024
6

Кызылдыӊ СНТ-де, тодаргайлаарга, сад ажыл-агыйлыг, чимистиг үнүштер, шырыштар тарып өстүрер садчыларныӊ эштежилгелеринде, энергия хандырылгазыныӊ үстүп турарыныӊ чылдагаанын энергетиктер тайылбырлаан.

«Россети Сибирь Тываэнергонуӊ» удуртукчузу-биле ужуражыр дээш, садчылар эштежилгелериниӊ 18 даргазы чедип келген. Шуптузунуӊ бергедээшкиннери барык дөмей – энергия дамчыдар четкизи эргижирээн, ооӊ күжү чедишпес, электрилиг энергияны оорлап турар, ооӊ өртээн төлевейн турар. Энергияныӊ күжүнүӊ (напряжение) чавызап, өжүп-чырып турарынга колдуунда чурттакчылар боттары буруулуг.

Электрини контроль чок ажыглап, ооӊ көрдүнген күжүн сагывайн турар. СНТ-ниӊ бир бажыӊга электри энергиязыныӊ 5-15 кВт күжүн ажыглаарын чөпшээрээн. Ындыг-даа болза элээн хөй абонентилер күштүг энергия-биле чылыдар херекселдер, электрилиг одалга ажыглап, каш дакпыр улуг энергияны чарыгдап турар.

Электриниӊ күжүн эрттир ажыглаары-биле чергелештир, берге байдалдыӊ чылдагаанын тургузуп, электрини оорлап ап турар абонентилерни дилээр херек дээрзин энергокомпанияныӊ удуртукчузу Антон Лукин чугаалаан. Ындыг абонентилер энергия ажыл-агыйынга хора чедирип, электри четкизинге хөлүн эрттир аар күш чарыгдадып турарындан аӊгыда, боттарыныӊ ниитилелиниӊ бюджединге когарал чедирип турар. Электрини көрдүнген хемчээлинден ажыр чарыгдаарга, немешкен энергияныӊ саӊ-хөөлүг өртек-үнезин СНТ-ниӊ бодунга кээр. Ниитилелдерниӊ энергетиктерге өрези ынчаар тыптып келир, а өрези ам 150 миллион рубль чеде берген.

СНТ-ниӊ электри дамчыдар четкилерин энергия компаниязынга эргелеп- башкарар кылдыр дамчыдып бээриниӊ дугайында база чугаалашкан. Регионнуӊ эрге-чагыргазыныӊ деткимчези-биле четкини чогуур ажылчын шинчизинче киирип бээр болза, энергетиктер шак ол ниитилелдерниӊ электри четкизин хандырар кылдыр хүлээнип алырынга белен дээрзин дыӊнаткан.

«Тываэнерго» республиканыӊ девискээринде электри четкизиниӊ системазын тургузуп турар организация болган төлээде, келир чылдыӊ январьдан тура чүгле ээзи чок деп санаттынар 11 ниитилелди (СНТ) боттарыныӊ балансызынче киирип ап болур. Ынчалза-даа ол ажыл, хуулгаазын дег, дораан бүде бээр деп бодавас ужурлуг, чүге дизе энергия ажыл-агыйын чурумчударынга үе болгаш акша херек. Энергетиктерниӊ санаашкыны-биле алырга, СНТ-ниӊ четкилерин нормажыткан чурум-биле кылырынга 800 миллион рубль херек, а компанияда ындыг акша-хөреӊги чок болуп турар.

Электриниӊ күчүзүн улгаттырып, СНТ-ниӊ кудумчулары чырык болзун дээр болза, чүнү канчаарыныӊ дугайында энергетиктер тайылбырлап берген. Энергия чарыгдалын учеттаар счетчикте көргүзүп турар саннарны чогуур үезинде дамчыдып бээри чугула дээрзин сагындыргаш, келген даргаларныӊ айтырыгларынга харыылаан.

«Россети Сибирь Тываэнергонуӊ» удуртукчузу Антон Лукин: «Өрелиг улус-биле ажылды чорударынга база энергия оорлаар кижилер-биле демисежиринге боттарывыстыӊ талавыстан дузалап болур бис. Ынчалза-даа СНТ-ниӊ энергия хандырылгазыныӊ айтырыгларын шиитпирлээринге ында чурттап турар хамаатылар боттары база сонуургалдыг болур ужурлуг. СНТ-ниӊ бажыӊнары чырык светтиг болзун дээш, чүгле демниг күш-биле чурум тургузуп болур» — деп ужуражылганы түӊнеп чугаалаан.

“Шын” №96 2024 чылдың декабрь 14

ШЫН Редакция