«Эрниң эрези» программаны сургуулдарга таныштырган

Эрткен неделяда Тываның Өөредилге яамызының тургусканы республика чергелиг «Эрниң эрези» деп профилактиктиг программаны Бай-Тайга кожууннуң төвү Тээлиде Тываның улусчу ус-шеверлер техникумунуң болгаш Ак-Довурак хоорайда Тываның даг техникумунуң сургуулдарынга таныштырган.

Тываның Адалар чөвүлелиниң даргазы, Россияның алдарлыг ажылдакчызы, көскү күрүне болгаш хөй-ниити удуртукчузу Хонук-оол Монгуш «Эрниң эрези» программаны чыылган эр хиндиктиг аныяк-өскенге таныштырып, олар-биле ажыт-чажыт чок чугааны кылган.
Хонук-оол Доржуевичиниң чугаалап турары-биле, эрткен 2022 чылда Тывага 845 өг-бүле чара бадылашкан. Оларның хөй кезии аныяк өг-бүлелер болуп турары дүвүренчиг деп, ол онзалап демдеглээн. Россияда ол көргүзүг 800 муң ажып турарын база айыткан.

Аныяк өг-бүлелерниң эртежик чарлып-чирлип турарының бир чылдагаа- ны – аныяк оолдар-даа, уруглар-даа өг-бүле тударының бетинде бот-боттарын эки билчип, ыяк боданып албайн, далажып бадыланчып турарында. Аныяктар ынакшыжып, кады селгүүстээри бир аңгы, а өг-бүле тудуп, кады чурттаары дээрге база аңгы, улуг харыысалга-дыр. Ол ышкаш эки боданып албайн, эртежик куда-дой эрттирип, бадыланчыры аныяктарның ада-иелеринге-даа, төрел-дөргүлүнге-даа, боттарынга-даа улуг чарыгдалдыг шүүдел деп чүвени база утпас болза эки.

Өг-бүле тударының бетинде, эр кижи «Алган кадайымны, ооң соонда төрүттүнер ажы-төлүмнү канчап азыраар мен?» деп айтырыгны бир-ле дугаарында бодунга салыр ужурлуг деп, Хонук-оол Доржуевич сургуул оолдарга сагындырган. Амгы үеде, ажыы-биле чугаалаарга, херээжен улуска, ооң иштинде аныяк уругларга, өг-бүлезин тудуп шыдавас, акша-төгерик ажылдап эккеп шыдавас эрлер херек чок апарганы чажыт эвес.

Сайзыраңгай күрүнениң дөзү быжыг өг-бүледе болганда, Тываның Өөредилге яамызы Тываның Адалар чөвүлели-биле кады республиканың ортумак өөредилге черлериниң сургуулдарының аразында «Эрниң эрези» программа-биле суртаал ажылын чорудуп эгелээни, аныяк оолдарны амыдыралдың шын оруунче углап-баштап, Тываның төлептиг эрлериниң чижээнге өөредип-кижизидеринче угланган болуп турар.

Тываның ортумак өөредилге черлеринде 8900 ажыг аныяктар өөренип турар. «Эрниң эрези» программа оларның социал харыысалгазын улгаттырып, идепкейлиг хамааты туружун чедип алырынче угланган. Чүге дээрге эр кижиден өг-бүлениң, ажы-төлдүң келир үези дорт хамааржыр.

Бо болган ужуражылгаларга Бай-Тайга кожууннуң база Ак-Довурак хоорайның чагырга даргалары Аржаан Хертек биле Мерген Кызыл-оол база сөс ап, аныяктарга чагыг-сөзүн бергеннер.

Бүгү Тываның ортумак өөредилге черлеринге эрткен бо чаа «Эрниң эрези» программазы Тываның Өөредилге яамызының болгаш Адалар чөвүлелиниң күжениишкини-биле чедиишкинниг боттанып турар.

/ Мерген КЫРГЫС.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.

"Шын" №27 2023 чылдың апрель 15