Өг дүндүүнче
Бежен харлыымга чедир безин аныяк, күш-шыдалым хевээр артып калган.
Бир катап суму даргазы мени бир аалче албан хуузу-биле айбылапкан.
Аъдым баглап кааш, өгже чоокшулап олурумда, казыра дег улуг кара ыт-даа ырланып, туткулап келди-ле ийин. Черле кончуг ызырар, ынчалза-даа оозун баглавас, хай дивес улус деп дыңнаан мен.
Тонум эдээнден аптарының кайызы чорда, меңнээн уум-биле теверимге, ыт дээр шаар дүндүүштелип үнүп-үнүп, демги өгнүң дүндүүнче караш дээн. Өгге кирип кээримге, хөө дег кара ыт калдар-сарыг кылдыр хуула берген, менден сүрээдеп, сириңейнип олур-ла!
Өг дүндүүнче киир тептеримге, изиг суугу кырынга кээп дүшкени ол чүве дийин.
Чүктенчип чорааш...
Бир катап бодумнуң хууда чоруум кылып алыр дээш, хайыраатым кижиден мунар хөлге ачылаарымга, арай боорда (харамы дээрге черле кайгаткан бараскан-на болгай, оол) арган чаваа туттуруп берген.
Ам канчаар, борбак-сарбак чүвелеримни артынгаш, чорупкан мен. Чедер черим ырак болгаш арттар ажар, хемнер кежер ындыг чүве. Оруум ортаа кезиин эртип алган чорумда, багай чаваам шыгырт турупкан. Чедип-даа, ай деп-даа чадаштым.
Кежээки хүн даг бажында олурупкан. Күскү доңатта черниң черинге канчап хонар боор! Пат-ла муңгагдаан олурдум. Каржы, харам ады алгаан хайыраатымга-даа карганыр мен...
Харым ынчаарда үжен шаа-ла турган боор. Демги хөлгемниң чаажы аажок – инек дег чүве-ле болгай. Инек-даа болза хаажы херек болгай але, дом. Думчукка тулуп келгенде, бызаа безин сугжу апаар чүве болгай: чаваамның дөрт даваннарының аразынче киргеш, чүктептим. Базып-ла олур мен (сен ынчаар хүлүмзүрбеден, күжүрүм). Бир хемни кешкеш, бир артты ажып олура, бодум пат туруптум.
Дээрде дүп-түмен сылдыстарже кайгап алгаш, аажок үр харык чок чыттым. Оон ковайып кээримге, демги чаваам шору күш кирип келген байдалдыг, мени кайгап тур. Адыгуузун мал-даа болза, чүвениң ужурун билип кээргеп-ле турганы ол боор оң.
Туруп келгеш, багай хөлгемге ам-на саадаптым. Элейтип чорааш, чедер черимге мүн-не ап четтим. Ынчаарда өөрээнимден ыглапкан мен. А демги арган аътчыгажым база мээң-биле кады ыглапкан. Ону ооң карааның чажындан билген мен.
Харам хайыраатының хораныында иелээн ынчаар шыдажып үнген бис.
Өлчей-оол МОҢГУШ.
«Хөөрээрниң чугаалары» деп номдан алган.
Чуруктарны интернеттен алган.
“Шын” №80 2023 чылдың октябрь 21