Хайгаараары чугула.

Тыва Республиканың Кадык камгалал яамызының штаттан дашкаар кол терапевт эмчизи Шончалай Кара-Сал халдавырлыг эвес хоочу аарыглар болгаш оларны болдурбазының дугайында тайылбырлаан:

– Эң-не нептереңгей аарыгларга хан аргыжылгазының аарыглары, айыылдыг ыжыктар, чигир аарыы болгаш тыныш органнарының аарыглары хамааржыр. Ол аарыглар өлүп-хораар чоруктуң чылдагааннарының аразында бирги черни ээлеп турар.
Оларның тыптыр чылдагааннары чүдел? Канчаар демисежип болурул?
Халдавырлыг эвес хоочу аарыгларның чартык кезии шын эвес чемненилгеден, шимчээшкин чогундан, таакпы болгаш араганың хоразындан тыптып турар.

Фастфуд дижиривис дүрген чиир чемни хөлүн эрттир хөйнү чиирге, өй-хемчээл чок чемненирге, семириир аарыгга чедирип турар, ханда холестерин көвүдээр болгаш хан базыышкыны көдүрлүр.
Бодунуң кадыкшылынга айыылды тургуспас деп бодаар болза, шын чемненип, хөй шимченир, багай чаңчылдардан ойталаар. Аарыгларның сайзыралын эвээжедирде, баш удур эмчи хыналдазын доктаамал эртип ап турары чугула. Айыылдыг аарыгларны үе-шаанда тодарадыры ук аарыгны бүрүнү-биле төндүр эмнеп кааптар азы кандыг чадада чоруп турарын билип алырының аргаларын көвүдедир.

Кадык амыдыралдың кол дүрүмнери чүл?

Чемге каар дусту ажыглаарын эвээжедир (чемни чедир дузавас), хүнде 400 – 500 грамм ногаа болгаш чимис аймаан чиир. Тараа аймаандан болгаш чочак-тараадан кылган чемнерни чемненилгеже киирер, үстүг чемнерни эвээжедир, хоралыг үстерден ойталаар. Хуваалдалыг чемче бир хүнде 20 – 30 грамм үнүш үзү кирип турар болур ужурлуг. Балыкты неделяда 2-ден эвээш эвес чиири чугула. Чигирлиг, хейлиг суксуннарны, мороженое, пирожное дээн ышкаш өске-даа чигирлиг чемнерни чемге кызыгаарлыг ажыглаар. Арага аймаандан бүрүнү-биле ойталаар.

/Чыжыргана СААЯ