2022 чылда «Тувиночка» сеткүүл ТШО-га мөчээн тыва дайынчыларның дугайында очерктерни «Өлүмнүң аллеязы» деп рубрика-биле парлап эгелээн. Сеткүүлдүң бирги үндүрүлгези үнүп кээрге, мөчээн дайынчыларның дөргүл-төрелдери редакцияга кээп эгелээн.
2024 чылдың июньда «Тыва Республиканың сактыышкын номунуң» 1-ги кезээн Президентиниң культурлуг бот-идепкейлер фондузунуң болгаш ТР-ниң Чазааның деткимчези-биле парлаан. Ук номда ТШО-га киржип тургаш, маадырлыы-биле мөчээн Тываның 100 дайынчызының дугайында очерктер бижиттинген. Ниити тиражы 375 кезек болган дээрзин сагындыраал.
«Тываның дайынчылары – «кара өлүмнүң» салгалдары. Мөңге алдар болгаш мөңге тураскаал!» төлевилелдиң командазы «Тыва Республиканың сактыышкын номунуң» 2-ги кезээн кылып эгелээн.
Амгы үеде төлевилелдиң киржикчилери ажылдың бир дугаар чадазы болур, маадырлыы-биле чок болган чаңгыс чер чурттугларының даңзызын тургузуп эгелээн. Ооң соонда оларның дугайында очерктерни бижиир. «Тыва Республиканың сактыышкын номунуң» 2-ги кезээ ол болур. Ук номга 200 дайынчының дугайында очерк бижиири планда көрдүнген.
«Баштайгы үндүрүлгеде 100 очерк бижээн болза, а 2-гизинде 200 маадырны даңзыже киирер деп турар бис. Ол дээрге-ле ажыл ийи катап көвүдээни ол. Амгы үеде 2022 чылдың февраль 24-тен декабрь 31-ге чедир ТШО-га маадырлыы-биле бажын салган дайынчыларывыстың даңзызын тургузар ажылдар чоруп турар. Бир эвес ол хуусаа иштинде чок болган маадырларның саны 200 четпес болза, 2023 чылдың январьдан бээр чок болган улустуң дээш, 200 кижи четкигеже, чурум езугаар чоруп орар бис. Даңзыны тургускан соонда, очерктерни бижип кириптери планда көрдүнген. Даңзыны чок болган хүнүн езугаар тургузар дээрзин сагындыраалы. ТШО-га киржип тургаш, маадырлыы-биле чок болган чаңгыс чер чурттугларывыстың чоок кижилерин социал четкиде бөлүкче кирип алырынче кыйгырып тур мен https://vk.com/voinytuvy» – деп, Президентиниң культурлуг бот-идепкейлер фондузунуң деткээни «Тываның дайынчылары — «кара өлүмнүң» салгалдары» төлевилелдиң удуртукчузу Роланда Сандан чугаалаан.
Номнуң ады анаа эвес тывылган. 1941 чылда, Гитлерге удур дайынны Тыва Великобританияны мурнай чарлаан соонда, фронтуже бирги тыва эки турачылар Украинаны хостажыры-биле аъттаныпкан. Эрес-дидим тыва эки турачылар ок-чепсек-даа чок арткаш безин, тура дүшпейн демисежип чораан. Ынчангаш оларны «кара өлүм» деп адаан.
Тускай шериг операциязын чарлаптарга, Тываның эрес-дидим дайынчылары фронтуже чоруп эгелээн. Төөгү катаптап турар.
А.ОНДАР белеткээн.
Чуруктарны интернеттен алган.
“Шын” №74 2024 чылдың сентябрь 28