Күрүне шылгалдаларынга белеткел

Тес-Хем кожууннуң өөредилге эргелелиниң даргазы Елена Эртинеден кожууннуң башкыларының болгаш өөреникчилериниң күрүне шылгалдаларынга белеткелин сонуургадывыс.

Күрүне шылгалдаларынга чүгле Тываның эвес, а чурттуң школаларының башкылары болгаш өөреникчилери белеткенип турар. Тываның башкылар билиин бедидер институт-биле кады демнежип, кожууннуң башкыларының билиин бедидери-биле Самагалдайның 2 дугаар школазында муниципалдыг методиктиг дуза төвү 2022 чылдың ноябрь 1-ден тура ажылдап турар. Ооң удуртукчузунга республиканың “Чылдың башкызы – 2021” профессионал мергежил мөөрейинге II-ги черни алган, өөреникчилерин бедик баллдарга белеткеп турар Шуурмак школазының химия башкызы Альбина Чамгын-оолду томуйлаан.

Башкыларга методиктиг дуза чедирер төпте эртемнер аайы-биле шыырак көргүзүглерлиг болгаш практик башкыларны хаара туткан. Сан эртеминиң удуртукчузу Берт-Даг школазының сан башкызы Вера Санчатты, орус дыл башкыларының удуртукчузу Москва хоорайга бүгү Россияның класс башкыларының шуулганынга киришкен Мария Увангурну, Чыргалаңды школазының биология башкызы Александра Кунаа-Сиринни, Ак-Эрик школазының төөгү башкызы Алдынай Эрендейни эртемнер аайы-биле башкыларга дуза чедирер методистер кылдыр бадылаан.

Өөредилге эргелекчизи Елена Эртинениң даалгазы-биле кожууннуң 8 школазынга башкыларның билиин бедидер семинарларны удаа-дараа эрттирип, өөреникчилерниң билииниң шынарын хыналда ажылдар (КИМ) дузазы-биле хынап көргеш, сайгарылгазын чорудуп турар.

– Хыналда ажылдарның түңнели-биле, эртем аайы-биле кожууннуң башкылары "төгерик столга" чыглып, өөреникчилерниң билиг шынарын кайы хире деңнелде өөредип, чедер-четпестеривисти эдип алыры-биле арга-сүмени үлежип турар бис. Баллдар четпес болза, өрү тыртыжар. Эки өөредип турар болза, билиглери болгаш арга-дуржулгазы-биле үлежир сорулгалыг кады ажылдап турар бис.

Төп школаларга башкылар боттарының эртемнеринге күрүне шылгалдаларын дужаап турар. Университетти чаа дооскан аныяк башкыларның билии шыырак-даа болза, дуржулгазы четпейн турар таварылгалар турар. Методиктиг дуза чедирер муниципалдыг төптүң кол сорулгазы – башкыларга бот-боттарынга дуза кадарынга болгаш өөреникчилерге күрүне шылгалдаларын эки дужаап алырынга таарымчалыг байдалдарны тургузары – деп, Е. Эртине чугаалап турар.

Өөредилге эргелели ТывКУ-дан биология болгаш химия башкыларын чалап, өөреникчилерге консультацияларны эрттирген. Оон ыңай дыштанылгалар үезинде методиктиг дуза чедирер муниципалдыг төптүң башкылары консультацияларны доктаамал эрттирип турар. Чижээ, Берт-Даг школазының күрүне шылгалдазынга эки көргүзүглерлиг сан башкызы Вера Санчаттың кожууннуң бүгү доозукчу өөреникчилеринге консультацияларын хамаарыштырып болур. Орус дылдың кичээлин Ак-Эрик школазының директору, орус дыл башкызы Айгуль Эрендейниң эрттирип турарын Елена Артуровна демдеглээн. Ооң бодалы-биле, бир кижиниң тайылбырлап шыдавайн турар чүүлүн өске кижи тайылбырлаптар дээн ышкаш бүгү аргаларны эртем башкылары ажыглап турар.

Күрүне шылгалдалары ооң мурнунда СOVID дээш үстү берген турган болгай. 9-ку класстарның чамдык доозукчулары шылгалда болур школаже ооң мурнунда кирип көрбээннери база бар. Ёзулуг шылгалда үезинде оларны девидевес болзун дээш, 9-ку класстың доозукчуларын доозазын чыып, оларга камераларны көргүзүп, шылгалданың болур черинче киирип, документ-биле бүрүткелди эртерин, олуттарга айыткан чурум ёзугаар олурарын, шылгалданың инструкциязын номчуп, хыналда ажылдарны класс иштинге парладып үндүрерин, шылгалда бланкыларын долдурарын болгаш хыналда ажылдарын бижиир бүгү чурумну көргүзүп таныштырган.

2022 чылда Тес-Хем кожууннуң 9-ку клазының 168 доозукчузунга, 11-ги класстың 46 доозукчузунга аттестаттарын 100 хууга школалар тывыскан. Бо чылын 9-ку класстың доозукчулары 188, 11-ги класстың өөреникчилери 42 кижи күрүнениң шылгалдаларын дужаар. Кожууннуң өөредилге эргелели өөреникчилерге аттестаттарын ам база 100 хуу тыпсыр дээш кызып ажылдап турар. Доозукчу 9-ку классчылардан 4 кижи кызыл аттестатче, чаңгыс 11-ги классчы алдын медаль-биле доозарын кордап турар.

/ Алиса ДОНГАК.