Сан-чурагай-биле алырга, республикада сөөлгү неделяда респираторлуг аарыглардан аараан кижилер саны 6,2 хуу өскен. Чидиг респираторлуг аарыглардан аарааш, эмчи дузазын алыры-биле 325 кижи эмнелгеге барган. Грипптен аараан таварылгалар илереттинмээн. Берге байдалдыг 53 кижини эмнелгеде чыттырган. Ооң иштинде 14 харга чедир 41 уруг бар.
Кызыл хоорайда чидиг респираторлуг аарыглардан 117 кижи аараан. Неделя дургузунда 20 кижини эмнелгеге чыттырган. Ооң иштинде 14 харга чедир 8 уруг бар.
Эпидемиологтуг сезон эгелээнден тура 739 хыналданы болгаш 7655 шинчилгени чоруткан. Ооң түңнелинде аденовирус, бокавирус, риновирус, метапневмовирус, дегдириишкин микоплазмазы, COVID-19 илереттинген.
Неделя дургузунда эмнелгеден дашкаар 14 дегдириишкин бүрүткеттинген. Эрткен неделяга деңнээрге, 27 хуу өзе берген. Шупту аарыг кижилерни эмнелгеде чыттырган.
Тарылга кампаниязы 160 251 кижини тараан. Ол дээрге планның 80 хуузу күүсеттингени ол. Немелде тарылга чорудар эмнер ноябрь 24-те келген. Чидиг респираторлуг аарыглар, грипп, covid-19 болгаш өске-даа респираторлуг аарыглардан камгаланырда, холдарны үргүлчү чуур азы антисептик-биле аштаар. Азырарда, чөдүрерде чаңгыс катап ажыглаар думчук пөзүн ажыглаарын база хөй улус аразынче кирерде камгалал маскаларны кедерин эмнелге ажылдакчылары сагындырып турар. Ол ышкаш оран-саваны доктаамал агаарладып, оран-савада эт-септи шык пөс-биле база үргүлчү тудуп, ажылдап турар телефоннарны, компьютерни тускай салфеткалар-биле аштап-арыглаары чугула.
ЭМНЕТПИШААН ҮР ЧУРТТАП БОЛУР
Ноябрь 27-ден декабрь 3-ке чедир СПИД болгаш шээр аарыгларга удур демисел неделязын чарлаан. Ол ышкаш чылдың-на декабрь 1-ниң хүнүнде Бүгү делегейде СПИД-биле демисел хүнүн база демдеглеп, профилактиктиг ажылдарны күштелдирип турар.
ВИЧ-тен камгаланыр тарылга амдыызында чок. Ынчангаш ук аарыгны тиилеп алырыр нарын айтырыг болуп артпышаан. ВИЧ-ти чүгле эмчи хайгааралынга албышаан, хөй-хөй чылдар дургузунда аарыг кижиниң кадыкшылын камгалап алыры-биле, ретровирустарга удур эмнээшкинни чорудар апаар. Ол эмнер кижиниң чамдык кезектеринде ВИЧ-ти узуткап шыдавайн баар. Ынчалза-даа олар вирустуң өзүп-көвүдээрин бүрүнү-биле доктаадып, аарыгның сөөлгү чадазы болур СПИД-че шилчий бээрин болдурбас.
Организмде вирустуң хемчээлин чогуур байдалга чедир эвээжедип каарга, ВИЧ аарыг кижи бодунуң партнёрунга аарыгны халдадыры безин болдунмас.
Ындыг-даа болза, ВИЧ-тен аараан улус эр-херээжен харылзаа тудуп тургаш, презервативти албан ажыглаарын специалистер сүмелеп турар. Амгы үеде ук аарыгдан аарый берген кижи чогуур үезинде эмнээшкинни ап чоруур болза, кадык кижи кайы хире чурттаар, ол хире чурттап болур аргалыг. Эмнээшкин чокка ВИЧ аарыг кижиниң назыны аараан соондан тура 11 чыл уламчылаар.
Кадык камгалал яамызының медээлеринден.
“Шын” №91 2023 чылдың ноябрь 29