Кышкы үеде чадаг кижилерниӊ аргыжар оруу тайгыр эвес болур ужурлуг. Дожаӊ тайгыр черге кылаштап бар чорааш, кээп дүшкеш, хол-буду бертинип кемдээр таварылгалар турар. Ынчангаш дараазында эрге-хоойлу тайылбырын билип алыры чугула.
Тайып дүшкен соонда, кемдээн болза, ол девискээрниӊ кижилер аргыжарынга таарымчалыг болурун харыылап турар албан черинге хомудал киирер.
- Бир эвес хөй аал чурттаар каът бажыӊныӊ чанында дожаӊ орукка кээп дүшкен болзуӊарза, хомудал бижикти башкарыкчы компанияже чорудар.
- Албан чериниӊ азы хуу садыгларныӊ чанынга кээп дүшкен болза, хомудал бижикти шак ол организацияже чорудар.
- Шуут кудумчуга тайып дүшкен болза, тус чер чагыргазынче хомудал бижик чорудар.
Ынчангаш тайгыр орукка аӊдарлып кээп дүшкен чериниӊ чанында турар организацияны билип алыры чугула.
Тайгыр черге бертинип кемдээн кижиниӊ хомудалын билип, ооӊ компенсациязын эки сеткилинден төлеп бээр улус ховар болгулаар.
Ындыг таварылгада силерниӊ эрге-ажыыӊарны суд албан черинге камгалап болур. Кемдээшкин ап турганыӊарны бадыткап көргүзер документилерни белеткеп алыр силер.
- Дүрген эмчи дузазын ол черже кыйгыртып турган болза, ол эмчиниӊ картазындан ушта бижээн документизи (выписка);
- Травмпунктуга бодуӊар барып чораан болзуӊарза, кемдээшкин алганын демдеглээн шынзылга.
- Тайып кээп дүшкен черинге чурукту азы видеону тырттырып алганы дээре. Ол таварылганы көрген улустуӊ ат-сывын, телефонун айтырып алыры артык эвес.
- Бир эвес эмнелгеге эмнедип турган болза, ол үениӊ ай-хүн, хуусаазын бижип каан шынзылга болгаш эмчи хуудузу;
Харыысалгалыг албан чери когараан кижи-биле суд мурнунда дугуржуп, сайгаржып албаан болза, хомудал бижикти өртектиг чагаа кылдыр почта таварыштыр чорудар. Оларныӊ силерге бижээн харыызын база почтадан ап алыр. Судка көргүзерде, чагаалажылганы, почтаныӊ квитанциязын, бижимел дыңнадыгларны (извещение) кожуп ап болур.
Дараазында документилер база ажыктыг болур:
- Суд-эмчи шинчилгезиниӊ актызы;
- Ол ай-хүннүӊ агаар-бойдузунуӊ дугайында шынзылга. Ону Росгидрометеорологияныӊ регионалдыг эргелелинден айтырып алыр.
- Хуу чер участогунуӊ кымга хамааржырын көргүзүп турар документиниӊ ушта бижилгези (Выписка ЕГРН).
- Эмчилээр черинге чедир аай-дедир аргыжып турган болза, транспорт өртээн төлеп турган чектери, эмчиниӊ бижип берген эм-домун садып ап турган чектери.
Судка силерниӊ когаралыӊарныӊ компенсациязын төледип бээринден аӊгыда, сагыш-сеткилиӊерге моральдыг хора чедиргени, шүүдеп, чарыгдал үндүргени, экспертиза, юрист, нотариус дээш төлээн акша-хөреӊгиӊерни эгидип бээрин негеп ап болур.
«РГ Буква закона» телеграм каналдан Р. Демчик очулдурган.
“Шын” №92 2024 чылдың ноябрь 30