Сибирь язвазындан аараан кижилерниң сөөлгүзүн эмнелгеден үндүр бижээн дугайында ТР-ниң Кадык камгалал яамызының, Росхереглелхайгааралдың Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң база Республиканың ветеринарлыг албанының каттышкан хуралынга дыңнаткан.
Сибирь язвазының халдавырлыг өөскүдүкчүзү болганчок өлүмге чедирер айыылдыг бактерия деп специалистер санап турар. «2018 болгаш 2021 чылдарда база бо чылдың июнь айда сибирь язвазы ол-ла черге өөскүп үнген. Агаар-бойдустуң янзы-бүрү кадыг-берге байдалдарынга ол бактерия шыдамык. Бо шупту таварылгалар кижини өлүмге чедирбээни эмчилерниң ачы-хавыяазы-дыр. Олар өй-шаанда чиге шын диагнозту тургускаш, эмнээшкинни эгелээн» — деп, Росхереглелхайгаарал албанының Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң даргазы Аляна Дажикай чугаалаан.
Эмнелгеден кара туразында чорупкан аарыг кижилерден инфекция тарай бээр хире айыыл чок. Аарыг кижилерниң боттарынга айыылдыг байдал тургустунуп болур, чүге дээрге инфекцияның организмге салдарын баш бурунгаар айтыры болдунмас болгаш пациенти ылап-ла каң-кадык боорунга бүзүрээн херээ чок, байдалы дорайтай берип болур.
Дөрт кижи инфекцияның кеш аарыының хевирин аараан, ындыг таварылгаларның 20 хуузу өлүмге чедирип болур деп, Республиканың халдавырлыг аарыглар эмнелгезиниң улуг эмчизиниң оралакчызы Чечек Ондар дыңнаткан. Ийи пациентиниң боостаазынга дегдириишкин илерээн. «Халдавыр болган черге ажылдап турган специалистер тус чер чурттакчыларының сезик чогун демдеглээннер. Кижилер ол аарыгны дүрген эмнеттине бээр, бир эвес халдай-даа берзе, коргунчуг чүү-даа болбас деп бодап турарлар. Шынында инфекцияның чамдык хевирлери 100 хуу өлүмге чедирип болур» — деп, Чечек Ондар чугаалаан.
Барыын-Хемчик кожууннуң чурттакчыларының кичээнгейинге, сибирь язвазының болганчок-ла тыптып кээри база долгандыр турар агаар-бойдуска инфекция он-он, харын-даа чүс чылдар дургузунда читпези кижилерни кичээндирер ужурлуг дээрзин специалистер айтып турар. Өлген мал эъдин союп-бузары база халдавырлыг эътти чемге ажыглаары, ол ышкаш ону садып-саарары айыылдыг деп чүүлдү билип алыры чугула.
Азырал амытаннар өлгенде, санитар-ветеринар экспертизаны чорудары-биле, ветеринария албан черин кыйгыртыры чугула.
Эпидемияга удур хемчеглерни чорудары-биле Барыын-Хемчик кожуунга 80 муң ажыг бода малга, 48 муң шээр малга, 183 диис, хаван болгаш өске-даа азырал амытаннарга тарылганы чорутканын ветеринария албанының консультантызы Саяна Ондар дыңнаткан.
Сибирь язвазынга удур профилактика хемчеглерин чорудары-биле шупту дириг амытаннарга болгаш кижилерге вакцинацияны кылыр, ол ышкаш мал тударда, ылаңгыя малчын турлагларга болгаш арат ажыл-агыйларга санитар-эпидемиологтуг негелделерни сагыыр. Кижилерге болгаш дириг амытаннарга часкы-чайгы үеде тарылга чорудары халас.
А. СОЯН белеткээн.
"Шын" №58, 2023 чылдың август 5