«Бастион» КХН бүдүрүлге чериниң баазазында Кеземче күүседириниң федералдыг албанының Тыва Республикада эргелели дугаары 3 чуртталга колониязының чаа тудуун ажыткан.
Чаа тудугнуң ажыдыышкынын байырлыг байдалга демдеглээн. Аңаа ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Айдыс Сынаа, республиканың прокурору Сергей Дябкин, ТР-ниң юстиция сайыдының хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Александр Томачаков, регионда коммерсиялыг эвес организацияларның каттыжыышкынының даргазы Евгений Лицкевич болгаш «Бастион» КХН-ниң директору Роман Тырычев олар киришкен.
Эдип-чазаар албан чериниң даргазы Руслан Петенёвтуң демдеглээни-биле алырга, чаа оран-саваны ажыдып турары кончуг эки, ооң мурнунда кем-херек үүлгеткеш, шииттирген хамаатыларны Тывада шак ындыг эдип-чазаар тускай албан-чериниң чок болганы-биле, соңгаар хоорайларже чорудуп турган. 2019 чылда бир-ле дугаар 33 олуттуг эдип-чазаар участок ажыттынган турган. Ооң соонда ону 33 эвес, а 207 олуттуг кылдыр калбарткан. 2024 чылдың август 6-да ажыттынган участок 90 олуттуг. Тывадан өскээр чорбайн, шииттирген чылдарын эрттирип болур апарганы ол.
Сөс ап, байыр чедирген даргалар РФ-тиң Президентизи В.Путин кеземче херээн кадыг-дошкун болуру эвес, а кижизидилге ажылын киирери чугула дээрзин демдеглээнин сагындырган. Кеземче херээниң бир хевири – албадал-биле ажылдадыры бо хүннерде амыдыралда боттанып эгелээни ол. Шииттирген хамаатылар хөй-ниитиниң амыдыралынче бичиилеп кирип, төрелдери-биле, өг-бүлези-биле аразынга харылзаа катап тургустунуп, ажыл-хожул тып алырынга дузалаар.
Байырлыг ажыдыышкынның хүндүлүг аалчылары кызыл кожааны кезип, чаа оран-саваның эргинин артап киргеш, өрээл бүрүзүн эргий кезип көрген. Психологтуг кичээлдер эрттирер класс, изиг-соок суглуг арыгланыр черлер, телевизор, соодукчу, хеп чуур автомат машина дээш амыдырлга чугула херек чүүлдер доозазы бар.
Объектиде амгы үениң видеохайгааралын быжыглаан. Охрананың болгаш өрт чериниң медээ бээр техниказын база быжыглаан дээрзин келген аалчыларга көргүзүп тургаш, Роман Тырычев тайылбырлаан.
«Бо чаа ажыттынган оран-савага 90 кижи чурттаар. Кижи бүрүзү айда 36 муң рубльден өрү шалыңныг болур» – деп, чазалга төвүнүң инспектору Доржу Лапкар чугаалаан.
Ийи айдан беш чылга чедир шииттирген хамаатылар албадал-биле ажылдаар кеземче херээнге онаажып болур. Ында чурттап турар шииттиргеннер дүне-даа, хүндүс-даа чөпшээрел чокка ук оран-саваны каапкаш чорбас ужурлуг. Ажыл шагы үзүп, эзиртир суксун ажыглап, албан чериниң ажылдакчыларынга дыңнангыр эвес чорук илерээр болза, херээн эде көргеш, хосталгазын казып шиидер.
Албадал-биле ажылдадыр кеземче херээ-биле назы четпээннерни, бир болгаш ийи дугаар бөлүктүң инвалидтерин, иштиг херээженнерни, үш хар четпээн чаш уруглуг иени, 50 хар ашкан херээженнерни, 60 хар четкен эр улусту шиидип болбас.
«Бастион» КХН-ниң тудуунда күзелдиивис-биле ажылдап тур бис. Кежээ автобус келгеш, бисти алгаш, чурттап турар черивиске аппарып каар. Шалыңныг бис. Албадал-биле ажылдадыр кеземче херээ шииттирген кижиниң келир үеде ниитилелге бодун шын алдынарынга, өг-бүлези-биле харылзаа тударынга, ажылга тургустунуп алырынга, бодун тып алырынга дыка ажыктыг деп санаар мен. Бир эвес ак сеткилдиг, чурумнуг ажылдаар болза, өөрүп четтириишкинниң бижии дээн ышкаш шаңналарны база тыпсып турар» – деп, шииттиргеннерниң бирээзи Александр чугаалады.
Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
"Шын" №59 2024 чылдың август 7