Чаа Шагаан-Арыг хоорайда Тываның 30 чылы аттыг кудумчуну 1973 чылда тудуп эгелээш, 1979 чылда дооскан.
Баштайгы туткан бажыңга Гриненко, Лобасевтерниң өг-бүлези көжүп кирген. Ооң соонда туттунган үш бажыңның бирээзинге ПМК-8-тиң конторазын, бир талазынга тудугжулар ниити чуртталга бажыңын, өске бажыңга клуб, ооң бир талазын столовая кылган. Столоваяның бирги поварынга Анай Тюлюшевна Ондар ажылдап эгелээн.
Бажыңнарны туткан соонда иштики шеверлел ажылын Подкопаеваның база Стародубованың шеверлекчилери кылган. Баштайгы тудугжуларның бирээзи Валерий Сайын-оолович Чүлдүм база ол кудумчудан бажыңны алган.
Кургаг ховуга туттунуп эгелээн хоорайга баштайгы дээрезинде чурттаары дыка берге турган. Сугну безин Улуг-Хемден эккеп турган. Кудумчунуң баштайгы чурттакчыларының аразындан Ада-чурттуң Улуг дайынының тылының киржикчизи Анна Ильинична Иридекова, Кежик-оол Түлүшевич биле Кучун Саныйбановна Чөревелерниң өг-бүлези дээш оон-даа өскелерни адап болур.
Улуг-Хем кожууннуң улус өөредилге килдизиниң база «Улуг-Хем» сеткүүлдүң хоочуну С.Т. Ондарның Тываның 30 чылы кудумчузунга тураскаадып бижээн шүлүүн номчукчуларга сонуургаттывыс.
Кожа-кожа бажыңнарлыг,
Кудумчузу асфальтылыг,
Кудуктары долу суглуг,
Кочал доскаш базыптарга,
Дораан долар, амыр-ла ийин!
Хоорайывыс суу чайын
Хоолайлар дамчып келир.
Кодан малын, ногаа-кадын
Хомудал чок суггарар сен.
Баштайгы бо кудумчуну
Багай эвес ногаанчыткан
Терек, хадың, пөштер шупту
Дески үнген – чараштарын!
– Чурттап орар кудумчумга
Чуттугбайлар турбазыннар!
Кажаа, херим үревеңер,
Хайгааралга алыңар – деп,
Галя угбай чагыг-сөзүн
Кожаларга берип орар.
Төлдүң улуу черле ындыг
Төөгүнүң эгези боор –
Совет Тывам үжен чылы –
Солунувус кудумчузу.
Бистиң бо-ла кудумчуга
Бирги садыг ажыттынган.
Улуг чыскаал болган ышкаш,
Улус мырыңай сыңышпас чоор!
Шаг шаа-биле кайыын турар
Чавылдактың көгү солчур,
Чолум-биле чоргааралым
Чогум чараш хоорайым!
От-даа салып, көзеп орбас
Онзагай-ла хоорайым!
Дашкаар үнүп суглавас-даа
Таарымчалыг үш, дөрт өрээл,
Бедик, чырык ханаларлыг
Мээң өнчүм – бажыңым ол.
Сай-Суу ТАРЫЙМАА,
К-Э.К. Кудажы аттыг төп ном саңының методизи.
«Шын» №67 2023 чылдың сентябрь 9