Амгы үеде көрүп турарга, тыва кудалар дыка-ла чараш, шынарлыг эртип турар апарган. Тускай сценарий езугаар янзы-бүрү езулалдар, байыр чедириишкиннери, оюн-тоглаа дээш чүү-даа бар. Баш бурунгаар тырттыржып алгаш, куданың төнчүзүнде улуг экранга кинозун-даа көргүзе бээр кайгамчык. Өгленишкен аныяктар ийи боду ырлажып, эш-өөрү-биле катай самнап-даа турар, дыка солун. Куда шала төнүп турда, дыка улуг, чараш тортту кескеш, үлээр деп чараш чаңчыл база тыптып келген. Бо үениң аныяктарының тыппазы-ла чок. Ол эки-ле харын.
Куда дээрге чүгле оюн-тоглаа, хөглээшкин эвес-ле болгай. Өгленишкен аныяктарның өөрүшкүзүн үлежип келген хөй чону оларга эки күзээшкиннер күзеп, чараш йөрээлдер салыры база ужурлуг. Чонунуң, ылаңгыя улуг өгбелериниң йөрээлдерин, байыр чедириишкиннерин эки сеткилдиг хүлээп алыры база чараш чаңчыл, улуг хүндүткел болур.
Чоокта чаа бир кудага аалчы болуп чалаткан мен. Байырлалды башкарып турар тамададан шупту чүве хамааржыр, ооң сөзүн кым-даа эртип болбас, эң-не кол кижи ол деп көрдүм. Байыр чедириишкиннеринде бир аймак үнерге-ле, чаңгыс кижи сөс алыр, артканнарын – «Акшаңарны кассаже!» деп дужаап каар болду. Келин кыстың улуг өгбези сөс алган соонда, дараазында бир кырган-авазы байыр чедирип сөс алыр дээрге, тамада кыс микрофонну бербейн барган. Күжүр кырган-ава өске аймакка келин кылдыр баар кызынга йөрээлдерин, чагыг-сөзүн бериксээни ол ыйнаан, ол-ла хевээр хомудап олургаш, чаныпты.
Куданың үезин бодап эрттирип турары ындыг-ла ыйнаан. Оюн-тоглаа, танцы-самче эң-не хөй үени чарыгдап турарын бис, улуг улус, хомудап, хараадап көрүп олурдувус. Кырган-авайның хомудап олурарын көргеш, улуг кижилерге кичээнгей салбазын, хүндүткел чогун деп боданып олурдум. Куда-дойну чүгле акша чыып алыр дээш эвес, а өөрүшкүзүн үлежип келген чонун хүндүткеп, оларның чылыг-чымчак сөстерин, йөрээлдерин, эки күзээшкиннерин хүлээп алыр дээш, эрттирери күзенчиг-дир.
Долгармаа ДЕЛЕГ.
Кызыл хоорай.
"Шын" №57 2024 чылдың июль 31