Амгы үеде дыка хөй юбилейлерни эрттирип турар апарган. Ында солун хемчеглерни организастап, чонну культурлуг амыдыралга өөредип турар. Юбилей болган черлерге арага-дары колдаан болур, а бо байырлалда чаңгыс-даа арага аймаа чок. Келген аалчыларда суп берген белектериниң аразында «Ажыг-Суг», «Аңгырлыг» аржааннары бар. Тывада бо чылын чарлаттынган Кадыкшыл чылында мындыг онзагай, чараш хемчег болуп турарын өөрүшкү-биле көрүп, аныяктар ортузунга кадык амыдыралды ам-даа суртаалдап тур бис.
Бис эрткен неделяда Булуң-Терек суурнуң В.Х. Кара-оол аттыг ортумак школаның 50 чыл юбилейинге хоочун башкылар болуп чалаттырдывыс. Кызыл хоорайдан чалаттырган хоочун башкылар, шупту 3 машина кижи четтивис. Школаның аныяк башкылары бисти аяк шайлыг, ак кадактарлыг уткуп хүндүледилер.
Байырлыг чыскаал-даа эгелээн. Баштай 1975 чылдың бирги доозукчулары рапорттап, боттарын таныштырды. Школа дооскандан бээр 50 чыл эртсе-даа, өөреникчилер ынчангы отрядының адын, девизин, ырын дыка эки билир болдулар. Оларның назы-хары ам 60–70 аразы.
Оон аңгыда, эң-не чарашсынган отрядывыс пионержи галстуктуг, кызыл бөрттерлиг, ыры-девизин, отрядының адын дыка эки чугааладылар. Ол 1994 чылдың доозукчулары болду. Оларның удуртукчузу — Чечен-Херел Васильевич Чыртык. Ол Кызыл хоорайның мэриязында ажылдап чоруур. Ооң акызы Херел Васильевич Кызыл-оол – афганчы, дайынчы. Ол база төрээн школазының юбилейлиг байырлалынга келген.
Школаның бирги доозукчулары (1975) школазынга белек кылдыр түңү хөй акша сунган. 1994 чылдың доозукчулары школаның шыдыраа клазының дерилгезин кылган. Черле доозукчулар шупту дыка эки белектерни тывыскылаан. Чыскаал соонда школаның иштинге экскурсияладывыс. Школаның дерилгези кончуг эки, арыг-силиг. Эт-севи четче-менди.
Эң-не сонуургаан чүүлүвүс – афганчыларның музейи. Ында ол суурдан афган дайынынга болгаш амгы үеде Украинада тускай шериг операциязынга амы-тынындан чарылган оолдарның дугайында материалдар хөй. Музейни афганчы Орлан Юрьевич Кочаганың ады-биле адаан. Бистиң 3 оглувус база афган дайынынга киришкен. Олар база бо школаның өөреникчилери болгай. Ынчангаш бис боттарывыстың өг-бүлевистиң өмүнээзинден хөгжүмнүг төптү, 2 стендини, 10 номну, 3 сеткүүлдү (Ю.В. Кара-оолдуң үндүргени) белекке сөңнедивис. Оолдарның ачазы бо школага 1957 чылда күш-культура башкылааш, дараазында 1958 чылда Красноярскының башкы институдун 1960 чылда доосту. Ооң соонда Кызылдың башкы институдун 1966 чылда, а совет партия школазын 1967 чылда дооскан. Ооң күш-ажылчы стажы бо адын адаан школазындан эгелээн. Ол эрги школага (8 чыл школазы) директорлап келгеш, чаа школаны туттурган. Аңаа 1977 чылга чедир ажылдадывыс. Шаңнал-макталдар-даа хөй.
Школаның коллективи 50 чылынга дыка эки белеткенип алганын демдеглекседивис. Школага көргүскен концерт номерлери-даа, идик-хеви-даа онза чараш болду. Ол байырлалга көдээ Культура бажыңының уран чүүл удуртукчузу база ажылдакчылары киришкен. Бо бүгүнү удурткан кижи школаның директору Шончалай Нава (Кара-Сал). Ооң авазы база бистиң коллегавыс – Мария Михайловна Кара-Сал. Ооң уруунга салдары улуг, уруунуң быжыг чөленгиижи. Шончалай Хүлер-ооловна – ИХЯ ажылдакчызы чораан, ам пенсияда подполковник. Коллективти эки удуртуп шыдаар дээрзинге идегеливис улуг.
Анай КАРА-ООЛ,
өөредилге адырының хоочуну.
“Шын” №83 2024 чылдың октябрь 30