Кызыл хоорайның 110 чылынга
30 чыл бурунгаар, 1994 чылда, «Центр Азии» солун Кызыл хоорайның 80 чылдаанынга тураскааткан мөөрей чарлаан.
Найысылалдың төөгүзүнүң дугайында солуннарга хөй үнген материалдар аразындан ынчан Тываның Президентизиниң чөвүлекчизи турган Владимир Багай-оолдуң, пенсионер Мария Сарыг-оолдуң база мээң, журналист Чооду Кара-Күскениң бижээн чүүлдерин онзагайлап демдеглээн.
Кызыл хоорайның чагырга даргазы Зоя Сат шаңнал тыпсып турда, бодумнуң номумну белекке сунган мен. Ол номумнуң даштынга Кызыл дугайында шүлүүмнү бижип каан мен. Кызыл хоорай чагыргазы ол шүлүкке аялга чогаадыр мөөрейни чарлаан.
Мөөрейни үш чадага эрттирген. Найысылал Кызыл дугайында ыры чогаадыр күзелдиглер хөй болган. 1995 чылдың апрель 6-да үнген «Тувинская правда» солунга культура ажылдакчызы Сергей Баир мынчаар бижээн: «Кызылым сен» деп шүлүкке аялга чогаадыр мөөрейниң бирги чадазында композиторларның 80 ажыг аялгалары келген». Журналист Ондар Охемчик «Деткимче» солунга ол мөөрей дугайында «Тос аялгалыг чаңгыс ыры» деп эгелиг бүдүн арын чүүлдү бижээн.
«Кызылым сен» деп ыры ынчан тывылган.
Кызылым сен
Найыралдан чаяаттынган
Найысылал Кызылым сен.
Найымдан-на ынаам сиңген
Намдар-төөгүм — Кызылым сен.
Кызылым сен, Кызылым сен,
Кызыл тыным — Кызылым сен.
Орус кижи таваан салгаш,
Оруун актаан Кызылым сен.
Улуг Москва хоорайны
Угба кылган Кызылым сен.
Кызылым сен, Кызылым сен,
Кызыл тыным — Кызылым сен.
Алтай, Кыдат, Моолдан-даа
Аалчылар кээр Кызылым сен.
Азия дип төвү болган
Алдарлыг-ла Кызылым сен.
Кызылым сен, Кызылым сен,
Кызыл тыным — Кызылым сен.
Төге даанга дөгеленген
Төп-ле хоорай Кызылым сен.
Төре херээн бодараткан
Төөгүлүг Кызылым сен.
Кызылым сен, Кызылым сен,
Кызыл тыным — Кызылым сен.
/ Чооду КАРА-КҮСКЕ, 270 ырының автору.
“Шын” №65 2024 чылдың август 28