Бии-Хемниӊ эриинде Билелиг хөл деп бойдус чурумалдыг арыг агаарлыг чараш черге Аяс Эренчин биле Вилория Мортуй-оол өг-бүле тудуп бадыланчып, куда-доюн эрттирген. Кызыл хоорай чагыргазыныӊ «Элээр куда» төлевилелиниӊ баштайгы киржикчилери олар болган.
– Элээр кудаже чалалга алгаш, кайгап ханмадым. Бистиӊ уругларывыс мындыг төлевилелде киржип турар дээрзин билбээн болдувус.
Боттарыныӊ ынчаар шиитпирлеп алганы кончуг эки-дир! Аныяк салгалдарывыс угаан-сарыылдыг, шиитпирлиг, элээр амыдырап-чурттаар болзун. Шынап-ла, арага-дары ишпейн, чай-дыш чок шудургу ажылдап чораан тыва чоннуӊ чаагай ёзу-чаӊчылын катап сагып эгелээр үе чедип келген. Күш-ажыл кижини каастаар дээнинде ужур бар-ла болгай. Бир эвес чонувус биеэги дег чүткүлдүг, кызымак болур болза, шупту чүве амыр-менди болур – деп, өгленген оолдуӊ ачазы Олег Эренчин чагып чугаалаан.
Найыр-дой эрттирер зал хөлезилеп, тамада чалап, аъш-чем, арага-хымыс садып алырынга, амгы үеде чүс-чүс муӊнар, сая-сая акша үндүрер апарган. А бо төлевилелдиӊ киржикчилери куда эрттиреринге чүгле 100 муӊ рубль чарыгдаан. Чаладып келген аалчыларын шайладыр оран-сава хөлезилээри, ооӊ иштин шимеп каастаары, чаагай аъш-чем белеткээри, шайлалганы башкарып эрттирер кижиниӊ шалыӊы дээш бо чүүлдерниӊ шупту өртек хөлезини ынаар кирип турар.
«Элээр куда» эрттиргени дээш Кызыл хоорай чагыргазы 100 муӊ рубль грантыны бээр. Хоорай чагыргазыныӊ тускай комиссиязы Билелиг хөлге ук төлевилелдиӊ киржикчилериниӊ кудазынга барып чораан.
– Өгленген аныяктар дээш сагыш човап турдувус. Чаладып келген аалчылар аныяктарныӊ ат-алдарын бакка сукпаан. Эӊ-не кол чүүл – ылап элээр куданыӊ негелде ёзугаар болганы-дыр! Комиссия куданыӊ эгезинден төнчүзүнге чедир ажылдап турган. Улус шупту элээр, бүдүү ишкен кижи чок дээрзин бүзүреп көргеш, өгленген аныяктарга 100 муӊ рубльдиӊ сертификадын тыпсып берген бис – деп, Кызыл хоорай чагыргазыныӊ социал сайзырал эргелелиниӊ даргазы, хоорайныӊ Адалар чөвүлелиниӊ даргазы, «Элээр куда» төлевилелдиӊ куратору Алексей Артык-оол түӊнеп чугаалаан.
Байырлалдыӊ аныяк башкарыкчызы Аяс биле Вилорияныӊ үлегерин көргеш, шак ындыг магаданчыг элээр куданы келир чылын эрттирер төлевилелге киржир деп шиитпирин чугаалаан.
Ук төлевилелдиӊ ниити шаӊнал фондузу бир сая рубль. Ону Кызыл хоорай чагыргазы «Тыва Республиканыӊ 2021–2025 чылдарда арагага болгаш наркотикке удур күрүне программазын боттандырарыныӊ шугуму-биле грант кылдыр берип турар. «Элээр куда» төлевилелдиӊ фондузун келир чылын ийи сая рубль кылдыр көвүдедир.
Төлевилелдиӊ негелдези-биле алырга, куда ёзулалын чаӊгыс дамды безин арага чок эрттирер. Өгленген аныяктар, оларныӊ херечилери, ада-иези куда соонда-даа корум-чурумну сагыыр. Тодаргайлаарга, Тыва Республиканыӊ ИХЯ-ныӊ болгаш хоорайныӊ полиция килдизинге бүрүткээн үүлгедиглер медээзинге оларныӊ ат-сывы турбас ужурлуг.
Кызылга ийи дугаар элээр куда сентябрь 10-да болуп эрткен. Бо удаада тускай комиссияныӊ даргазы кылдыр Кызыл хоорай чагыргазыныӊ Культура, спорт болгаш аныяктар политиказыныӊ департаментизиниӊ даргазы Аян Мандан-Хорлууну бадылаан.
«Элээр куданыӊ» эчис сорулгаларын болгаш негелделерин улус бодамчалыг хүлээп алыр дээрзинге тускай комиссияныӊ кежигүннери идегеп турар.
Кызыл хоорай чагыргазыныӊ медээлеринден Р. Демчик белеткээн.
"Шын" №70 2023 чылдың сентябрь 16