Мал аарыын шинчилээр чаа дүрүмнер

Бруцеллез деп мал аарыын баш удур болдурбас дээш, ооӊ өөскүп үнген чылдагааннарын узуткаар дээш, Россияныӊ Көдээ ажыл- агый яамызы ветеринарияның чаа дүрүмнерин ажылдап кылган.

Ветеринарияның чаа дүрүмүнүӊ документизин амдыызында сайгарып чугаалажып турар. Ону нормативтиг эрге-хоойлу актыларыныӊ төлевилелдерин чырыдып турар порталдан көрүп ап болур.
Амгы үеде бруцеллез аарыыныӊ байдалын 2020 чылда бадылаан ветеринария дүрүмнери-биле таарыштыр башкарып турар.
«Ол чурумну практика кырында ажыглай бээрге, бруцеллёз аарыглыг малдыӊ диагнозун шинчилээринге, аарыгныӊ өөскүп үнген черин узуткаарынга, регионнарга бруцеллёз талазы-биле тарылга чорударынга хамаарыштыр хоойлү-дүрүм талазы-биле бергедээшкиннер тургустунуп келген» – деп, ук төлевилелде тайылбырлап бижээн.

Ветеринарияның чаа дүрүмнери болза, бруцеллёз аарыыныӊ чылдагаанын тывары-биле шинчилелдерни планнап алгаш чорудар негелделерни тайылбырлап турар. Мал бөлүүнүӊ аайы-биле шинчилелдерни кылгаш, халдавырлыг аарыг аайы-биле хуваарын тодарадып турар.

Чижээ, «Тарылга кылбас, байдалы чогумчалыг» деп эрге-байдалдыг регионнарныӊ сүткүр уксаалыг малыныӊ, тодаргайлаарга, молдургаларыныӊ, бызааларыниӊ, инектериниӊ анализин бруцеллёз талазы-биле бир чылда чаӊгыс катап шинчилээр.

Сүттү үүрмектеп садары-биле рынокче үндүрүп турар ажыл-агыйларыныӊ инектериниң, кыс молдургаларының, бызааларыныӊ шуптузун бир чылда ийи катап шинчилээр. Бирги анализти ап шинчилээн соонда, 180 хонук эрткенде, база катап шинчилээр. Чаа дүрүмнерниӊ төлевилелинде болза малды аарыг деп каразыыр чылдагааннарын база делгемчиткен.

«Бруцеллез» деп диагноз салыр таварылгаларны тодарадып каан. Ооӊ аӊгыда, садыг-саарылгаже үндүрүп турар сүтке хамарыштыр негелделерни тургускан, аарыг болгаш кадык малдыӊ эът-сүт барааннарын ажыглаарыныӊ чурумун база тургускан.
Халдавырыг аарыг өөскүп үнген таварылгада, (өшкү, хойдан аӊгыда) кадык малдыӊ сүдүн сүт-бараан болбаазырадыр бүдүрүлгеже канчаар чорударын тайылбырлап бижээн.

Ветеринарияныӊ чаа дүрүмнери 2024 чылдыӊ март 1-ден тура күш кирер, 2030 чылга чедир ажыглаар дээрзин планнап турар.

Тываныӊ Көдээ ажыл-агый яамызыныӊ медээлеринден Р. ДЕМЧИК белеткээн.

“Шын” №72 2023 чылдың сентябрь 23